Đặc sản nấm mối Hung Tắt, Lệ Sơn
Đăng lúc: Thứ tư - 17/10/2012 10:00 - Người đăng bài viết: bientap03Bài viết về một đặc sản có rất nhiều ở Hung Tắt, Lệ Sơn: Nấm mối, của tác giả Trần Đức Hường
ĐẶC SẢN NẤM MỐI HUNG TẮT
( Gửi lại bạn những vần thơ trên cát….)
( Gửi lại bạn những vần thơ trên cát….)
Những bài viết của cùng tác giả đã đăng:
1. Cồn Vang, một trời hoài niệm
2. Lệ Sơn, tên Làng: Chữ và Nghĩa
3. Mẹ ơi
4. Chợ Vang khảo luận
5. Đặc sản sông nước Làng Lệ Sơn
6. Chuyện quanh cây Tre Lệ Sơn
Đặc sản của Trời và Đất
Mối là một loài côn trùng có hại đối với con người. Đàn mối có thể phá hoại nhà cửa, công trình, của cải, tài liệu, sách vở v.v. vì thế xem ra không ai ưa gì nó. Tuy nhiên, có một thứ do mối gián tiếp tạo ra lại được con người háo hức đón nhận, đó là NẤM MỐI.
Nấm mối là một đặc sản thiên nhiên thuộc loại hiếm của một số ít vùng quê. Nó không gieo trồng được, ít nhất thì cũng cho đến thời điểm này, và vì vậy, nhiều khi có tiền cũng chẳng dễ gì mua. Nấm mối chỉ mọc ở những khu vực đất sạch, tự nhiên, tơi xốp gần tổ mối khi môi trường không một chút ô nhiễm.Vào lúc tiết trời khô nóng và thỉnh thoảng có mưa, mối tiết ra những chất đặc biệt có trong nước dãi, chất này tạo ra men nấm và phát triển thành nấm.
Mối là một loài côn trùng có hại đối với con người. Đàn mối có thể phá hoại nhà cửa, công trình, của cải, tài liệu, sách vở v.v. vì thế xem ra không ai ưa gì nó. Tuy nhiên, có một thứ do mối gián tiếp tạo ra lại được con người háo hức đón nhận, đó là NẤM MỐI.
Nấm mối là một đặc sản thiên nhiên thuộc loại hiếm của một số ít vùng quê. Nó không gieo trồng được, ít nhất thì cũng cho đến thời điểm này, và vì vậy, nhiều khi có tiền cũng chẳng dễ gì mua. Nấm mối chỉ mọc ở những khu vực đất sạch, tự nhiên, tơi xốp gần tổ mối khi môi trường không một chút ô nhiễm.Vào lúc tiết trời khô nóng và thỉnh thoảng có mưa, mối tiết ra những chất đặc biệt có trong nước dãi, chất này tạo ra men nấm và phát triển thành nấm.
Nấm mối nhú lên khỏi mặt đất (Ảnh minh họa)
NẤM MỐI
Nấm mối tươi giòn, có vị ngọt và thanh hơn thịt gà ta, có mùi thơm hơn cả nấm hương, tưởng chừng như nó chắt lọc được hết hương vị của đất trời vào trong từng thớ thịt. Nấu kiểu gì, nướng kiểu gì cũng ngon, cũng ngọt !
Không đơn thuần chỉ là món ăn, Đông y xem nấm mối như một vị thuốc vì nó có tính thanh nhiệt, nhuận tràng, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, ngừa sỏi thận, sỏi mật, giảm cholesterol, tăng tiết sữa cho phụ nữ sau sinh, hỗ trợ điều trị tăng huyết áp, giúp ngon miệng, dễ ngủ, giúp tiêu hóa tốt.
Nấm mối hiếm vì mỗi năm chỉ có một mùa và mỗi mùa cũng chỉ kéo dài hơn một tháng với chừng dăm bảy trận mưa. Những ai muốn ăn phải căn đúng mùa để săn tìm và chế biến ngay vì nấm mối sẽ giảm mạnh vị ngon khi để qua ngày.
Nấm mối tươi giòn, có vị ngọt và thanh hơn thịt gà ta, có mùi thơm hơn cả nấm hương, tưởng chừng như nó chắt lọc được hết hương vị của đất trời vào trong từng thớ thịt. Nấu kiểu gì, nướng kiểu gì cũng ngon, cũng ngọt !
Không đơn thuần chỉ là món ăn, Đông y xem nấm mối như một vị thuốc vì nó có tính thanh nhiệt, nhuận tràng, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, ngừa sỏi thận, sỏi mật, giảm cholesterol, tăng tiết sữa cho phụ nữ sau sinh, hỗ trợ điều trị tăng huyết áp, giúp ngon miệng, dễ ngủ, giúp tiêu hóa tốt.
Nấm mối hiếm vì mỗi năm chỉ có một mùa và mỗi mùa cũng chỉ kéo dài hơn một tháng với chừng dăm bảy trận mưa. Những ai muốn ăn phải căn đúng mùa để săn tìm và chế biến ngay vì nấm mối sẽ giảm mạnh vị ngon khi để qua ngày.
Nấm mối phát triển rất nhanh (Ảnh minh họa)
Nấm mối Hung Tắt
Hung Tắt là một vùng đất bán sơn địa, có ba bề giáp núi, đất tơi xốp tựa như đất bazan, lại nhiều cây cối, cỏ khô, lá mục nên được lũ mối rủ rê nhau chọn làm căn cứ địa.Vào mùa Hạ, từ tháng Tư đến tháng Sáu ta, khi tiết trời đang oi ả, nóng nực bỗng ào ào một trận mưa rào thì ngày hôm sau thế nào nấm mối cũng nở rộ. Những trận mưa như vậy được người dân gọi là mưa nấm mối. Sau những trận mưa này mà vào Hung Tắt, luồn lách giữa những vồng khoai, luống sắn đang nồng nặc mùi hơi đất, đi tìm những gò mối giữa những đám cỏ tranh hay cây rau tàu bay dại, thế nào cũng thấy những thân nấm trắng như những chiếc dù nhỏ lấp ló, chen chúc, ẩn hiện, trông xa tưởng chừng như những tòa lâu đài mọc trong cổ tích.
Hung Tắt là một vùng đất bán sơn địa, có ba bề giáp núi, đất tơi xốp tựa như đất bazan, lại nhiều cây cối, cỏ khô, lá mục nên được lũ mối rủ rê nhau chọn làm căn cứ địa.Vào mùa Hạ, từ tháng Tư đến tháng Sáu ta, khi tiết trời đang oi ả, nóng nực bỗng ào ào một trận mưa rào thì ngày hôm sau thế nào nấm mối cũng nở rộ. Những trận mưa như vậy được người dân gọi là mưa nấm mối. Sau những trận mưa này mà vào Hung Tắt, luồn lách giữa những vồng khoai, luống sắn đang nồng nặc mùi hơi đất, đi tìm những gò mối giữa những đám cỏ tranh hay cây rau tàu bay dại, thế nào cũng thấy những thân nấm trắng như những chiếc dù nhỏ lấp ló, chen chúc, ẩn hiện, trông xa tưởng chừng như những tòa lâu đài mọc trong cổ tích.
Khung cảnh Hung Tắt khi chưa khởi công xây dựng nhà máy xi măng
Tuy nấm mối không phải có thường xuyên và dễ tìm, nhưng nếu may mắn gặp phải gò mối lớn thì có khi một lần cũng hái được ba, bốn ký. Nếu chịu khó thì việc hái được một “ bữa ” nấm là chuyện bình thường.
Trên đường về nhà, ghé vào cạnh bìa rừng ngắt một ít lá lốt, vặt một ít ớt mọi hay tạt vào Quai Mõ hái một ít lá khoai lang là được quyền nghĩ đến một bữa ăn theo kiểu cây nhà lá vườn, dễ làm, ít tốn kém nhưng lại hết sức ngon miệng.
Những món ăn dân dã một thời từ nấm mối Hung Tắt
Có vị ngọt dịu tự nhiên, mùi thơm đặc trưng, nấm mối có thể làm được nhiều món hết sức dân dã nhưng lại rất ngon và bổ dưỡng. Với mớ lá khoai lang hái vội trên đường về, có thể dùng để gói những tai nấm rồi hấp cơm, chấm với muối giằm ớt mọi đã giống như cao lương mỹ vị, hoặc, cho cả mớ lá khoai lang và nấm vào một nồi canh to như nồi quân dụng mà chỉ cần nêm ít muối cho vừa miệng là đã ngon hơn vạn lần những thứ cứ rùm beng suốt ngày ngon thế nọ, ngọt thế kia !
Nếu muốn ăn theo kiểu nướng thì với mớ lá lốt hái ở bìa rừng, cứ vài ba lá gói một tai nấm rồi xiên vào một thanh tre, cho tất cả lên bếp than hồng với ngọn lửa liu riu, đảo cho hai mặt cháy đều và mùi thơm sực nức bốc lên là được. Khi mặt trời gác núi, thật thú vị biết bao cảnh gia đình quây quần trước sân bên mâm cơm và đĩa lá lốt cuốn nấm mối nướng. Gắp một miếng chấm vào muối ớt, đưa lên miệng nhai rồi để cho vị ngọt và mùi thơm đặc trưng của nấm mối hòa quyện với vị nhân nhẩn, thơm thơm của lá lốt lan tỏa, cảm thấy như bao nhiêu hương vị của đất trời, ruộng vườn thấm vào từng chân tơ, kẽ tóc.
Cầu kỳ hơn một chút, ra sau vườn nhà chọn một ít lá nghệ hay lá chuối sứ đem hơ lửa cho dẻo, cắt ra cỡ bàn tay xòe để gói. Trộn nấm mối với muối ớt cho vừa khẩu vị, dùng ba bốn lớp lá gói nấm lại thành từng gói chắc chắn rồi dùng lửa than hay rút một ít rơm khô đốt lên để nướng. Khi các lớp lá bên ngoài cháy sém là nấm cũng vừa chín. Dùng lá nghệ, lá chuối gói nấm mối nướng, tinh dầu của lá nghệ, lá chuối sẽ rút ngược vào làm cho nấm mối có một mùi thơm rất độc đáo, nhờ vậy vị của nấm đậm đà đến ngây ngất.
Nếu hôm nào gặp dịp đám kiến cánh bay lên, lũ cóc vàng đua nhau ra kiếm ăn, ta sẽ có một nồi cháo cóc nấu nấm mối tuyệt hảo. Nếu cần nấu cho người ốm hoặc em bé mà không gặp dịp thì cứ lật mấy hòn đá để cạnh vại nước góc sân lên sẽ có cả tá cóc. Bắt dăm bảy “ cậu ” cóc, làm thịt thật sạch, bỏ hết da, thân, đầu và toàn bộ nội tạng, chỉ lấy phần thịt hai đùi, bằm nhuyễn, ướp mắm muối, phi hành tỏi cho thơm, xào kỹ thịt cóc, đem nấu cháo thật nhừ rồi cho thịt cóc cùng nấm mối vào ta sẽ được nồi cháo thơm nức mũi, ngọt đến tê chân răng. Ăn cháo cóc nấu nấm mối lúc còn nóng rắc thêm một chút hành, tiêu đảm bảo “ một người khỏe, nhiều người vui ” !!! Không tin ? Cứ thử !
Mùa nấm mối luôn gợi cho ta những kỷ niệm thân thương, để rồi khi bất chợt được thưởng thức mùi vị nấm mối giữa chốn phố phường lại thấy lòng bồi hồi nhớ chốn quê xưa, nhớ nôn nao mùa nấm, thèm cả cái không khí lục cà lục cục nấu nấu nướng nướng các món ăn từ nấm ở quê nhà…
Đoạn kết
Mùa Hè năm nay có dịp về quê, tôi vào Hạ Trang định “ rẽ lối Thiên Thai ” tìm cảnh xưa, thăm chốn cũ nhưng than ôi “ Động Tiên đã khép ! ”. Hung Tắt hôm nay đã là một vùng đất nằm trong hàng rào nhà máy xi măng. Công trường đang xây dựng, mặt bằng đang san ủi… đành đứng từ khu tái định cư dõi mắt ngó vọng vào. Hung Tắt ở ngay trước mặt nhưng lại như xa xôi vạn dặm. Niềm vui xen lẫn nỗi buồn khiến cái nhìn trở nên tư lự với đôi chút chạnh lòng…. Liệu rồi câu chuyện “ 100 con phượng hoàng và 99 ngọn núi ” sẽ phải viết như thế nào đây …. Vẩn vơ nhìn lên dãy núi chạy dài quanh xóm nhỏ Hạ Trang, mây vẫn vội vàng bay trên những chóp lèn nhấp nhô, trùng điệp, và, bất chợt nghe như từ thinh không vọng về một điệu hát du dương :
Mưa rồi, nấm mối mọc chưa ?
Canh ngon Mẹ nấu hương xưa còn nồng.
Ầu ơ ! Có chị theo chồng
Hồn quê, vị nấm trĩu lòng chị mang !…
T.P HỒ CHÍ MINH, Tháng 10-2012
Tác giả bài viết: Trần Đức Hường
Từ khóa:
Những tin mới hơn
- Lại lũ lụt, kí ức đau thương năm ấy lại hiện về! (19/10/2020)
- Thư gửi Mẹ (13/06/2014)
- Làng cả Lệ Sơn ( Phần 5/7) (08/11/2012)
- Chợ Vang trong tâm hồn người xứ Lệ (08/01/2014)
- Bài phát biểu tại buổi lễ kỷ niệm 540 năm ngày khai canh lập làng Lệ Sơn của Ban chấp hành họ Lê (05/06/2013)
- Mùa lụt và khuyến học (08/10/2014)
- Tản mạn đôi điều về nét đẹp của người Lệ Sơn (16/05/2013)
- Truyền thống hiếu học của người Lệ Sơn đã bắt nguồn như thế (18/01/2015)
- Truyền thống hiếu học trên đất làng cổ Lệ Sơn (14/05/2013)
- Tôi sẽ viết về quê Lệ với tất cả kí ức tuổi thơ (17/02/2017)
Những tin cũ hơn
- Kết quả của thầy cúng trẻ "đa năng" ở Làng Lệ Sơn (Phần cuối) (13/10/2012)
- Chuyện quanh cây Tre Lệ Sơn (11/10/2012)
- Chuyện về một thầy cúng trẻ "đa năng" ở Làng Lệ Sơn (Phần 1) (11/10/2012)
- Đặc sản sông nước Làng Lệ Sơn (04/10/2012)
- Chợ Vang khảo luận (25/09/2012)
- Kỹ thuật chơi chim Cu ở Làng Lệ Sơn (18/09/2012)
- Cồn Vang, một trời hoài niệm (17/09/2012)
- Chuyện lạ chép ở Lệ Sơn (02/08/2012)
- Thương lắm Lệ Sơn ơi ! (06/09/2012)
- Vẻ đẹp sông Gianh (28/07/2012)
Ý kiến bạn đọc
Thanh Lâm - Đăng lúc: 18/10/2012 08:46
Cái cảm giác cả lũ trẻ xách oi , chui rúc ở các khuông mả, bụi rậm tìm nấm mối khi mùa Xuân về thật không bút nào tả được.Cảm ơn bạn đã lại một kỷ niệm thật đặc biệt của LLSơn. Văn phong miễn bình luận.
Cái cảm giác cả lũ trẻ xách oi , chui rúc ở các khuông mả, bụi rậm tìm nấm mối khi mùa Xuân về thật không bút nào tả được.Cảm ơn bạn đã lại một kỷ niệm thật đặc biệt của LLSơn. Văn phong miễn bình luận.
Bọ Sâm (NT) - Đăng lúc: 17/10/2012 16:59
Trần Đức Hường mâng bài mô cũng hay, cũng độc. Đọc sướng cái bụng, thèm cái miềng. Quê ta nghèo nhưng có nhiều cái nếu biết khai thác, duy trì thì sẽ giàu nhất thiên hạ, chứ không đùa. Xã hội phát triển, dịch vụ ăn uống, thưởng lãm, giải trí rất cần. Lệ Sơn ta sau ni sẽ ra răng, thì những định hướng, kiến thức trên báo làng sẽ ảnh hưởng nhiều. Chân thành cảm ơn !
Trần Đức Hường mâng bài mô cũng hay, cũng độc. Đọc sướng cái bụng, thèm cái miềng. Quê ta nghèo nhưng có nhiều cái nếu biết khai thác, duy trì thì sẽ giàu nhất thiên hạ, chứ không đùa. Xã hội phát triển, dịch vụ ăn uống, thưởng lãm, giải trí rất cần. Lệ Sơn ta sau ni sẽ ra răng, thì những định hướng, kiến thức trên báo làng sẽ ảnh hưởng nhiều. Chân thành cảm ơn !
Mã an toàn: 
- Lời giới thiệu công trình Địa chí Làng Lệ Sơn - Gửi bởi: Lê Trọng Đại
Trả lời ý kiến đề xuất của bạn Lê Quang Đạt. Việc in sách đủ để phát cho mỗi gia đình người Lệ Sơn 1 quyển là không dễ vì giá thành sách chỉ tính riêng giấy mực thủ tục giấy phép xuất bản xuất bản mỗi cuốn đã 160.000 đồng, để in đủ thì phải 4000 quyển như vậy riêng tiền... - Nghề hay: Trồng cỏ nuôi bò một hướng đi tích cực chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp nông thôn - Gửi bởi: Phạm Thị Thuỳ
Đọc được bài hay quá. Một số kiến thức rất bổ ích. Tuy nhiên, tôi có việc rất mong được anh hỗ trợ: Anh có định mức nào, hay kinh nghiệm về chi phí sản xuất 1 ha trồng cỏ không anh (giống, phân bón, nhận công, tưới tiêu...). Anh có có thể cho tôi xin được không. Hiện... - Lệ Sơn - Làng theo đạo học - Gửi bởi: Lương Xuân Trường
Mình tình cờ đọc lại bài viết của mình ở đây. (bài vết cũng tám năm trước rồi) đọc bình luận của bạn Lâm Phương, chuyện bạn đánh giá thế nào là quyền của bạn. Chỉ có điều một thông tin bạn đưa ra không chính xác: Mình (Lương Xuân Trường) và bạn dồng nghiệp Phan Phương... - Thêm một tư liệu Hán nôm về địa danh Lệ Sơn - Gửi bởi: Lê Trọng Đại
Cháu xem lại thông tin đoạn nói về chiến tranh Trịnh - Nguyễn 1774 - 1776 là chưa chính xác dễ gây nhầm lẫn với thông tin Chiến tranh Trịnh - Nguyễn (1627 - 1672) ở thế kỷ XVII. Thời gian được nói đến trong bài viết là sau khi tướng họ Trịnh - Hoàng Ngũ Phúcvượt sông... - Bài thơ cuối cùng của nhà giáo Lê Ngọc Mân - Gửi bởi: Lê Quang Đạt, số phone: 0913963799
Hồi trước đi học chung cấp 3 ở huyện Quảng Trạch cùng bạn Hạnh, bạn Hào ở Ba Đồn. Hay xuống thăm thầy Mân chuyện trò ngâm thơ - Chặt củi lèn, một kỷ niệm khó quên - Gửi bởi: Lê Quang Đạt
Nhớ lại hồi xưa đi chăn bò cùng các bạn ở Hung Tắt, Hung Cày. Nay đâu còn cảnh đó nữa? - Một gia đình cần sự giúp đỡ - Gửi bởi: Nguyen Van Thanh
Rất buồn vì Thay mặt Hội đồng hương Văn hoá tại Nha Trang trích gửi tiền ủng hộ mà không có danh sách...Việc đã qua...Thôi nhé! - Gửi con gái Mẹ - Gửi bởi: Hung Lan
Mệ Phương còn khỏe không chi Hồng ?
Bài thơ hay đáo để, đọc mà nước mắt chảy dài. - Lê Đình Khôi; Quê hương là nơi con nước "chở che con đi..." - Gửi bởi: Lê Trọng Đại
Bài viết rất là một lời tri ân với cụ Lê Đình Khôi người đã có những hành động đẹp đóng góp cho cộng đồng cư dân Lệ Sơn ở Hà nội và quê hương và cũng phần nào nói lên được cái tâm của một người con Lệ Sơn đáng kính đối với quê hương. Cảm ơn chú Vệ và Ban biên tập báo...
Thống kê
- Đang truy cập: 6
- Hôm nay: 320
- Tháng hiện tại: 25151
- Tổng lượt truy cập: 8034185
Liên kết làng quê Quảng Bình
Lệ Sơn 2 - www.langleson.com
Làng Cao Lao - www.caolaoha.com
Làng La Hà - www.langlaha.com
Quảng Bình Trẻ - www.quangbinhtre.com
Nhịp Cầu - www.nhipcau.de
Báo Quảng Bình - www.baoquangbinh.vn
Làng Cao Lao - www.caolaoha.com
Làng La Hà - www.langlaha.com
Quảng Bình Trẻ - www.quangbinhtre.com
Nhịp Cầu - www.nhipcau.de
Báo Quảng Bình - www.baoquangbinh.vn
Tôi đọc Mùa Hoa Sau của Lại Văn Thế liên tưởng đến Mạc Ngôn. Tôi đọc Đặc sản nấm mối Hung Tắt của Trần Đức Hường lại nhớ đế nhà văn Sơn Nam. Các bạn Lệ Sơn có những nhà Văn chính hiệu. Cách viết, cách dẫn chuyện và vốn ngữ nghĩa chẳng khác gì các nhà văn đã thành danh. Hay hơn nữa các bạn lại viết nó khi mà vừa nuốt nướt bọt khi nhớ về nó vì nó là 1 phần tuổi thơ, là quê hương thân yêu của các bạn.
Cám ơn và chúc mừng các bạn.
Thân mến.
CLH