Gửi bài viết qua email
In ra
Lưu bài viết này

Câu đố - Một di sản văn hóa dân gian độc đáo của làng Lệ Sơn (Phần 1/4)

Đăng lúc: Thứ sáu - 06/12/2013 05:40 - Người đăng bài viết: bientap02

Làng Lệ Sơn ngày xưa có nhiều sinh hoạt cộng đồng như: Lợp nhà tập thể, đi nơm cá tập thể, đi săn tập thể, bửa cau tập thể…Chính những sinh hoạt tập thể đó đã nãy sinh một nền văn nghệ dân gian rất phong phú, độc đáo. Đó là những câu hò đối đáp giàu chất nhân văn và trí thông minh của dân làng. Trang báo trân trọng giới thiệu bài viết của tác giả Lê Ngọc Mân, do chủ biên địa chí Làng Lệ Sơn Lê Ngọc Đại chỉnh lý.

Trong văn học dân gian, không đâu nhiều trí tưởng tượng như câu đố, bởi trong câu đố có tính trí tuệ, mẹo mực, cân não và pha chất hài hước của cả người đố và người giải câu đố. Câu đố dân gian xuất hiện trong lao động và góp phần làm đẹp ngôn ngữ, đời sống văn hóa tinh thần. Lệ Sơn với cảnh vật thiên nhiên hữu tình, sức lao động sáng tạo cần cù của nhiều thế hệ đã để lại nhiều câu đố, đọng lại trong trí nhớ của nhân dân lao động không thành văn.

Đối với câu đố dân gian Lệ Sơn, cách xây dựng hình ảnh rất tương đồng, trí tưởng tượng rất phong phú, diễn đạt theo nhiều thể cách thơ, tục ngữ, nhiều vần điệu, vận dùng linh hoạt nhiều thể thức là đặc điểm của câu đố, bật nổi lên là trí thông minh, sáng tạo, hài hước của người dân một làng quê văn hiến.

1. Một bình một tấc

Một tay lại què
Ai nói chẳng nghe
Khom lưng mà kéo
Dù khôn dù khéo
Khi có mới xinh
Ngẫm lại sự tình
Đái nằm trên trốôc (đầu)
(Cái ống mực)

2. Sinh ra cái kiếp cơ hàn

Đồng chua nước mặn đẻ đàn con trai
Bể cực có khi thái lai
Phong ba bão táp các trai ứng hành
(Cặc bần)

3. Kim, mộc, thủy, hoả, thổ

Một chỗ chín mười hang
Gốc bên bắc thổi sang
Bóng sinh đều đứng dậy
(Thổi sáo)

4. Nhất gia nhất trụ

Nhất quốc hữu sư
Ngày thì đồng cư
Đêm thì đồng thực
Ngày bay ngang dọc
Đêm thổi quyển hầm
Hà hải sơn lâm
Quy mô nhất thống
(Bọng ong)

5. Hình thì một tấc

Đuôi dài thước năm
Khi đi thì nằm
Đứng thì dựng đứng
(Cái kim, sợi chỉ)

6. Cây đùng đình lá cũng đùng đình

Một bầy rặt rặt đóng đinh cửa nhà
(Cây cau)

7. Một tấm mành mành

Một con ranh thị tộc
Một con mộc thuỷ tinh
Một người đứng rình
Con mắt lấp ló
Kéo lên thì có, bỏ xuống thì không
(Kéo rớ)

8. Sừng sửng mà đứng giữa trời

Trương vi, trương vảy nuốt người thế gian
(Cái nhà)

9. Có con mà chẳng có cha

Bòi đội đầu bà, ngẩn cổ lên trên
(Cột nhà con)

10. Trên nhúc nhích, dưới thích lắm

Trên thích lắm, dưới đau lắm
(Câu cá)

11. Mười tay tập trận

Bò xuống bò lên
Xích lên tý, xích xuống tý
Sướng ơi là sướng
(Gải lưng)

12. Da cóc mà bọc hộp vàng

Mở ra thơm phức, cả làng muốn ăn
(Mít chín)

13. Lưng eo thắp đáy bà lao

Đâm vô tận khấc đàn bà mới ưng
(Đôi trằm)

14. Eo lưng thắt đáy bà hoa

Phải một trận gió bạt ra mất hồn
(Đèn Hoa Kỳ)

15. Eo lưng thắt đáy bồng bồng

Đem ra mà dận giữa sông giang hồ
(Môi má)

16. Mạ đi trước đánh bồng đánh bạc

Con đi sau vừa hát vừa kêu
(mạ gà con)

17. Thông mà thông dốt

Dốt mà dốt đặc
Đặc mà đặc tổng phổng
Tổng phổng mà tổng phổng vuông
Vuông mà vuông tròn
Tròn mà tròn chẹp bẹp
(Chữ tiền đồng)

Còn tiếp ...

Tác giả bài viết: Sưu tầm và biên soạn: Lê Ngọc Mân - Chỉnh lý và giới thiệu: Lê Trọng Đại

Từ khóa:

Lê Ngọc Mân

Đánh giá bài viết

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

+ Xem phản hồi - Gửi phản hồi

Ý kiến bạn đọc

Nội dung

Mã an toàn:

BÌNH LUẬN MỚI NHẤT

Lời giới thiệu công trình Địa chí Làng Lệ Sơn - Gửi bởi: Lê Trọng Đại
Trả lời ý kiến đề xuất của bạn Lê Quang Đạt. Việc in sách đủ để phát cho mỗi gia đình người Lệ Sơn 1 quyển là không dễ vì giá thành sách chỉ tính riêng giấy mực thủ tục giấy phép xuất bản xuất bản mỗi cuốn đã 160.000 đồng, để in đủ thì phải 4000 quyển như vậy riêng tiền...
Nghề hay: Trồng cỏ nuôi bò một hướng đi tích cực chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp nông thôn - Gửi bởi: Phạm Thị Thuỳ
Đọc được bài hay quá. Một số kiến thức rất bổ ích. Tuy nhiên, tôi có việc rất mong được anh hỗ trợ: Anh có định mức nào, hay kinh nghiệm về chi phí sản xuất 1 ha trồng cỏ không anh (giống, phân bón, nhận công, tưới tiêu...). Anh có có thể cho tôi xin được không. Hiện...
Lệ Sơn - Làng theo đạo học - Gửi bởi: Lương Xuân Trường
Mình tình cờ đọc lại bài viết của mình ở đây. (bài vết cũng tám năm trước rồi) đọc bình luận của bạn Lâm Phương, chuyện bạn đánh giá thế nào là quyền của bạn. Chỉ có điều một thông tin bạn đưa ra không chính xác: Mình (Lương Xuân Trường) và bạn dồng nghiệp Phan Phương...
Thêm một tư liệu Hán nôm về địa danh Lệ Sơn - Gửi bởi: Lê Trọng Đại
Cháu xem lại thông tin đoạn nói về chiến tranh Trịnh - Nguyễn 1774 - 1776 là chưa chính xác dễ gây nhầm lẫn với thông tin Chiến tranh Trịnh - Nguyễn (1627 - 1672) ở thế kỷ XVII. Thời gian được nói đến trong bài viết là sau khi tướng họ Trịnh - Hoàng Ngũ Phúcvượt sông...
Bài thơ cuối cùng của nhà giáo Lê Ngọc Mân - Gửi bởi: Lê Quang Đạt, số phone: 0913963799
Hồi trước đi học chung cấp 3 ở huyện Quảng Trạch cùng bạn Hạnh, bạn Hào ở Ba Đồn. Hay xuống thăm thầy Mân chuyện trò ngâm thơ
Chặt củi lèn, một kỷ niệm khó quên - Gửi bởi: Lê Quang Đạt
Nhớ lại hồi xưa đi chăn bò cùng các bạn ở Hung Tắt, Hung Cày. Nay đâu còn cảnh đó nữa?
Một gia đình cần sự giúp đỡ - Gửi bởi: Nguyen Van Thanh
Rất buồn vì Thay mặt Hội đồng hương Văn hoá tại Nha Trang trích gửi tiền ủng hộ mà không có danh sách...Việc đã qua...Thôi nhé!
Gửi con gái Mẹ - Gửi bởi: Hung Lan
Mệ Phương còn khỏe không chi Hồng ?
Bài thơ hay đáo để, đọc mà nước mắt chảy dài.
Lê Đình Khôi; Quê hương là nơi con nước "chở che con đi..." - Gửi bởi: Lê Trọng Đại
Bài viết rất là một lời tri ân với cụ Lê Đình Khôi người đã có những hành động đẹp đóng góp cho cộng đồng cư dân Lệ Sơn ở Hà nội và quê hương và cũng phần nào nói lên được cái tâm của một người con Lệ Sơn đáng kính đối với quê hương. Cảm ơn chú Vệ và Ban biên tập báo...

Thống kê

Đang truy cập: 16
Hôm nay: 463
Tháng hiện tại: 26703
Tổng lượt truy cập: 8386714

Liên kết làng quê Quảng Bình

Lệ Sơn 2 - www.langleson.com
Làng Cao Lao - www.caolaoha.com
Làng La Hà - www.langlaha.com
Quảng Bình Trẻ - www.quangbinhtre.com
Nhịp Cầu - www.nhipcau.de
Báo Quảng Bình - www.baoquangbinh.vn