Những công bố quan trọng rút ra nhờ tìm hiểu nội dung địa bạ Lệ Sơn Hạ
Đăng lúc: Thứ bảy - 31/08/2013 05:01 - Người đăng bài viết: bientap02Những công bố quan trọng của nhóm thực hiện công trình Địa chí Làng Lệ Sơn về một số thông tin liên quan đến lịch sử hình thành địa danh Lệ Sơn Hạ
Bài viết liên quan đã đăng:
MỘT SỐ THÔNG TIN QUAN TRỌNG RÚT RA NHỜ TÌM HIỂU NỘI DUNG ĐỊA BẠ LỆ SƠN HẠ
1. Thông tin về thời gian
Địa bạ Lệ Sơn Hạ Trang xã được lập vào “Gia Long thập tam niên, thập nhị nguyệt, nhị thập nhật” tức là ngày 20 tháng 12 năn 1814. Từ thông tin này chúng ta có cơ sở khoa học để kết luận làng Lệ Sơn Hạ đã tồn tại song song với Lệ Sơn Thượng ít nhất là 200 năm (bổ sung thêm phát hiện mới của tác giả Lê Hồng Vệ khi đưa ra mốc thời gian trên dưới 130 năm).
2. Thông tin về tên Lệ Sơn Hạ
Trang 4 Địa bạ có ghi tên xã trong câu được phiên âm “Quảng Trạch phủ, Bố Chính châu, Lệ Sơn Hạ Trang xã”. Đại diện cho Hội đồng kỳ hào xã gồm: Xã trưởng: Hà Đôn, Hương mục: Hà Kỳ Nghị; đồng Xã trưởng: Lê Kim Oanh cùng nhân dân chứng kiến. Trang 14 b ghi: Địa bạ được sao vào “Minh Mạng thập nhị niên, lục nguyệt, thập nhị nhật” tức là ngày 12 tháng 6 năm 1831. Trang 15 ghi: “Tự Đức nhị thập lục niên, bát nguyệt nhật tuân chuẩn tái sao lưu điển” Là được tái sao vào ngày 8 tháng 8 năm Tự Đức thứ 26 (1874). Ở trang 15 có dấu của Triều đình; Điều này chứng tỏ đây là một tài liệu có tư cách pháp lý để khẳng định sự tồn tại của 2 làng Lệ Sơn thượng hạ. Từ đó có thể khẳng định: số liệu thống kê các làng xã trong Ô châu Cận lục của Dương Văn An là chính xác để loại trừ sự nghi ngờ như một số người đã từng đặt ra rằng “Ô châu cận lục được viết dựa trên sự ghi chép của hai nhân vật vô danh nên không đủ tin cậy”.
3. Thông tin về ranh giới làng Lệ Sơn hạ
Trang 12b ghi: “Nhất bản xã địa phận một khoảnh thượng đồng Cửa Đình, thượng đồng Bình Ơn, thượng đồng Cồn Trót, hạ đồng Trung Hạ... thượng đồng Cửa Kho, thượng đồng chú Tầm, thượng đồng Cồn Trôi... Đông cận bản châu tổng, Vịnh Giao xã (Lạc Giao), xã địa có đá làm phân giới. Tây cận bản châu tổng, Lệ Sơn Thượng xã, phân nhị xã tịnh lập mộc(lấy cây trồng làm mốc) và lấy Khe nhỏ làm giới hạn. Bắc cận bản châu tổng Lệ Sơn Thượng xã, địa phận nhị xã địa phi ấn dị mộc cùng khe nhỏ làm phân giới”.
Qua đoạn văn trên chúng ta có thể hiểu sơ bộ rằng: Ranh giới của Lệ Sơn Hạ về phía Đông tiếp giáp xã Vịnh Giao (Lạc Giao về sau xã này bị sáp nhập vào Tiên Lễ Thượng) 2 xã lấy núi đá làm ranh giới. Về phía Tây giáp xã Lệ Sơn Thượng ranh giớ hai xã được trồng một cây và một cái khe làm ranh giới. Phía bắc Lệ Sơn Hạ giáp Lệ Sơn Thượng xã cũng lấy cây và một khe nhỏ làm phân giới. Đoạn văn trên cho biết Lệ Sơn Hạ bao gồm cả Xóm Biền và Hạ Trang. Hơn nữa là thông tin Đồng Cồn Trôi thuộc Lệ Sơn Hạ cho phép chúng ta khẳng định Lệ Sơn Thượng và Lệ Sơn Hạ tách ra theo chiều Tây Bắc- Đông Nam. Thông tin này chứng minh luận điểm khác với Lê Hông Vệ khi cho rằng có khả năng là xẻ dọc theo chiều Bắc - Nam: Lệ Sơn Hạ gồm Hạ trang kéo lên phía tây gồm Hung Tắt, Hung Cày, Hung lụy, Hung Xoong ... )
4. Một số thông tin về ruộng đất và địa danh của Lệ Sơn Hạ
+ Sơ bộ dịch một số trang cho chúng ta những thông tin:
- Trang 1a, mở đầu bằng câu “Bản xã công tư điền thổ 103 mẫu 1 sào 14 thước 5 tấc. Trong đó thực trưng 100 mẫu 5 sào 13 thước 5 tấc; đất hoang 2 mẫu, 6 sào, 5 tấc từ năm Nhâm Thân mới và sổ. Công điền (ruộng công) 11 mẫu 1 sào 4 thước 9 tấc”
- Trang 1b ghi: tư điền (ruộng tư) 89 mẫu, 4 sào, 8 thước, 6 tấc... Tư thổ trạch (đất vườn của tư nhân) 62 mẫu vô thuế lệ (miễn nộp thuế). Đất mộ địa 2 mẫu không nộp thuế. Từ 2 thông tin trên chúng ta có thể hiểu là Lệ Sơn hạ trang xã có tổng diện tích trên 153 mẫu. Thông tin này cho biết phần lớn ruộng đất nằm trong tay tư nhân và diện tích của Lệ Sơn Hạ Trạng chí bằng ½ diện tích Lê Sơn Thượng (Lê Sơn thương có 220 mẫu ruộng đất công tư các hạng, 121 mẫu đất vườn).
- Trang 4 có câu: Ở hạ đồng Cửa Làng xứ, phía Nam giáp đồng Lèn Con một khoảnh 1 mẫu 14 thước dành làm chùa mảnh này thu thuế Tùng điền; phía Đông giáp ruộng ông Hà Kỳ Nghị; phía Tây giáp ruộng ông Lê Bính. Như vậy Lệ Sơn Hạ có đất làm chùa khá rộng và chùa được xây dựng ở gần Lèn Con.
+ Thông tin về các địa danh ở Lệ Sơn Hạ có tên các cánh đồng: Cữa Làng, Cồn Trôi, Rộc Chùa, Bình Ơn, Cồn Trót, Cữa Đình, Cữa Kho, Cữa Khe, Trằm, Chú Tầm, Hang Oong, Miếu Lội, Trung Hạ, Cửa Hung (Có thể là Hung Tắt diện tích 35 mẫu), Lò Vôi, Đồng Hồ (khác đồng hồ ở Lệ Sơn thượng...)
5. Một số thông tin cho biết cấu trúc và văn hóa của Lệ Sơn Hạ
- Ở Lệ Sơn Hạ trước đây có 2 họ lớn thay nhau làm chức dịch của Lệ Sơn Hạ là họ Hà và họ Lê. Hai họ này làm Xã trưởng, đồng Xã trưởng, Hương mục,... hai họ này cũng sở hữu nhiều ruộng đất tư ở Lệ Sơn Hạ. Cuối thế kỷ XIX , tên gọi Lệ Sơn Hạ xã thay đổi từ Lệ Sơn Hạ Trang xã đổi thành Lệ Sơn Hạ Thôn, tới đầu thế kỷ XX, bị hạ từ Thôn xuống Ấp có tên gọi mới là:“Giao Sơn ấp”. Có 4 cố thay nhau làm Lý trưởng của Giao Sơn ấp gồm: Lê Tiềm, Lê Triết, Lê Trác, Lê Tuấn.
- Ở Lệ Sơn Hạ trước đây có chùa, miếu và còn có một khoảnh khá rộng làm thị xứ 21 mẫu. Đất vườn 62 mẫu. chứng tỏ vườn khá rộng ./.
Tác giả bài viết: Lê Trọng Đại
Từ khóa:
Những tin mới hơn
- Miếu thờ các họ đại tôn ở làng Lệ Sơn (Phần 1) (13/02/2014)
- Miếu thờ các họ đại tôn ở làng Lệ Sơn (Phần 2) (20/02/2014)
- Miếu thờ các họ đại tôn ở làng Lệ Sơn (Phần 3) (03/03/2014)
- Miếu thờ các họ đại tôn ở làng Lệ Sơn (Phần 4) (11/03/2014)
- Câu đố - Một di sản văn hóa dân gian độc đáo của làng Lệ Sơn (Phần 4/4) (25/12/2013)
- Câu đố - Một di sản văn hóa dân gian độc đáo của làng Lệ Sơn (Phần 3/4) (18/12/2013)
- Câu đố - Một di sản văn hóa dân gian độc đáo của làng Lệ Sơn (Phần 1/4) (06/12/2013)
- Giá trị tâm linh ẩn chứa sức mạnh vô tận từ cội nguồn (07/12/2013)
- Câu đố - Một di sản văn hóa dân gian độc đáo của làng Lệ Sơn (Phần 2/4) (12/12/2013)
- Cụ Đặng Thị Cấp - Thân mẫu của Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên là dòng dõi nhà tướng ở Làng Lệ Sơn (29/04/2016)
Những tin cũ hơn
- Một vài thông tin về tiến độ thực hiện Địa chí làng Lệ Sơn (27/08/2013)
- Câu đối - Một di sản văn hoá tinh thần độc đáo của làng Lệ Sơn (Phần 2) (16/07/2013)
- Câu đối - Một di sản văn hoá tinh thần độc đáo của làng Lệ Sơn (Phần 1) (12/07/2013)
- Động Chân Linh - Huyền thoại và lịch sử (Phần 2) (21/06/2013)
- Động Chân Linh - Huyền thoại và lịch sử (Phần 1) (17/06/2013)
- Công bố kết quả giải thưởng Tìm hiểu lịch sử văn hóa làng Lệ Sơn - Giai đoạn Khởi động (10/06/2013)
- Một số tư liệu để nghiên cứu về quá trình xuất hiện và thay đổi của các địa danh Lệ Sơn Thượng và Lệ Sơn Hạ qua tiến trình lịch sử (Phần 2) (21/05/2013)
- Một số tư liệu để nghiên cứu về quá trình xuất hiện và thay đổi của các địa danh Lệ Sơn Thượng và Lệ Sơn Hạ qua tiến trình lịch sử (Phần 1) (19/05/2013)
- Lê Di - Một danh nhân người Lệ Sơn được cấp 8 sắc phong và cũng là nhân vật được chép vào Nhất thống chí và Chính biên liệt truyện của triều Nguyễn (Phần 2) (12/05/2013)
- Bàn thêm về câu đối ở Đình Làng Lệ Sơn (07/05/2013)
Ý kiến bạn đọc
Lê Trọng Đại - Đăng lúc: 02/09/2013 21:17
Lịch sử là sự thật không ai được phép xuyên tạc những gì là sự thật lịch sử thì chúng ta phải trả lại cho lịch sử. Việc công bố sự thật lịch sử là trách nhiệm của những người làm công tác nghiên cứu khoa học. Mặt khác sự thật này chẳng có hại gì cả mà nó đòi hỏi các nhà khoa học phải tiếp tục nghiên cứu để có những phát hiện mới, Hằn là vẫn còn nhiều vấn đề mà chúng ta đang mắc nợ với tiền nhân . Và thế hệ chúng ta không giải mả hết được thì cũng vén lên phần nào lớp bụi thời gian để cho hậu duệ của chúng ta tiếp tục nghiên cứu bổ sung chứ chúng ta không vì sợ sự thật mà xuyên tác thực tế lịch sử để dẫn dắt hậu thế đi lạc đường theo những sai lầm của chúng ta bạn BK ạ. Lệ Sơn hạ xuất hiện ở nửa đầu thế kỷ XVI là một thực tế còn những ai có công khai khẩn Lệ Sơn Hạ hiện nay chưa ai tìm được câu trả lời và như vậy chúng ta tạm chấp nhận để trống phần đó chờ kết quả nghiên cứu của thế hệ sau. Việc Lệ Sơn được tách thành Lệ Sơn Thượng và Lệ Sơn Hạ hay là Lệ Sơn hạ được một lực lượng khác khai canh nên cho đến nay vẫn đang là ẩn số; chưa thể kết luận. Tuy nhiên giữa 2 làng có những mối liên hệ về tự nhiên,, kinh tế , văn hóa thì khá rõ. Vì về địa lý đây là vùng đất liên tục không bị ngăn cách trở ngại lớn như giữa Lệ Sợn với Kinh Châu hay Lệ Sơn với Tiên Lễ, Người Lệ Sơn Hạ có lên Lệ Sơn thượng canh tác và ngược lại người Lệ Sơn Thượng xuống Lệ Sơn hạ canh tác khá nhiều. Thậm chí người Lệ Sơn Thượng ở gia đoạn sau này xuống sinh sống tại Lệ Sơn hạ cũng không ít (trước cách mạng tháng tám 1945), Hiện nay Hạ Trang và xóm Biền Cùng với Lệ Sơn Thượng là những bộ phận cấu thành nên chỉnh thế xã Văn Hóa cũng đã có bề dày trên nửa thế kỷ rồi thì việc trước đây đã từng tồn tại 2 làng là 2 đơn vị hành chính độc lập cũng không có gì phai lo ngại cả. Trường hợp Cao Lao trước đây tồn tại 3 làng Cao lao gồm Cao lLao thượng, Cao Lao Trung, Cao Lao Hạ và hiện hay Cao Lao Thượng cùng Cao Lao Trung hợp thành xã Mỹ Trạch còn Cao Lao Hạ là xã Hạ Trạchk cúng gần tương tự Lệ Sơn đó thôi và cũng không vì thế mà tình cảm giữa các làng bị tổn thương. Do đó một số người lo lắng việc công bố sự thật e làm tổn thương tình cảm của nhân dân hai làng theo chúng tôi là thái quá.
Lịch sử là sự thật không ai được phép xuyên tạc những gì là sự thật lịch sử thì chúng ta phải trả lại cho lịch sử. Việc công bố sự thật lịch sử là trách nhiệm của những người làm công tác nghiên cứu khoa học. Mặt khác sự thật này chẳng có hại gì cả mà nó đòi hỏi các nhà khoa học phải tiếp tục nghiên cứu để có những phát hiện mới, Hằn là vẫn còn nhiều vấn đề mà chúng ta đang mắc nợ với tiền nhân . Và thế hệ chúng ta không giải mả hết được thì cũng vén lên phần nào lớp bụi thời gian để cho hậu duệ của chúng ta tiếp tục nghiên cứu bổ sung chứ chúng ta không vì sợ sự thật mà xuyên tác thực tế lịch sử để dẫn dắt hậu thế đi lạc đường theo những sai lầm của chúng ta bạn BK ạ. Lệ Sơn hạ xuất hiện ở nửa đầu thế kỷ XVI là một thực tế còn những ai có công khai khẩn Lệ Sơn Hạ hiện nay chưa ai tìm được câu trả lời và như vậy chúng ta tạm chấp nhận để trống phần đó chờ kết quả nghiên cứu của thế hệ sau. Việc Lệ Sơn được tách thành Lệ Sơn Thượng và Lệ Sơn Hạ hay là Lệ Sơn hạ được một lực lượng khác khai canh nên cho đến nay vẫn đang là ẩn số; chưa thể kết luận. Tuy nhiên giữa 2 làng có những mối liên hệ về tự nhiên,, kinh tế , văn hóa thì khá rõ. Vì về địa lý đây là vùng đất liên tục không bị ngăn cách trở ngại lớn như giữa Lệ Sợn với Kinh Châu hay Lệ Sơn với Tiên Lễ, Người Lệ Sơn Hạ có lên Lệ Sơn thượng canh tác và ngược lại người Lệ Sơn Thượng xuống Lệ Sơn hạ canh tác khá nhiều. Thậm chí người Lệ Sơn Thượng ở gia đoạn sau này xuống sinh sống tại Lệ Sơn hạ cũng không ít (trước cách mạng tháng tám 1945), Hiện nay Hạ Trang và xóm Biền Cùng với Lệ Sơn Thượng là những bộ phận cấu thành nên chỉnh thế xã Văn Hóa cũng đã có bề dày trên nửa thế kỷ rồi thì việc trước đây đã từng tồn tại 2 làng là 2 đơn vị hành chính độc lập cũng không có gì phai lo ngại cả. Trường hợp Cao Lao trước đây tồn tại 3 làng Cao lao gồm Cao lLao thượng, Cao Lao Trung, Cao Lao Hạ và hiện hay Cao Lao Thượng cùng Cao Lao Trung hợp thành xã Mỹ Trạch còn Cao Lao Hạ là xã Hạ Trạchk cúng gần tương tự Lệ Sơn đó thôi và cũng không vì thế mà tình cảm giữa các làng bị tổn thương. Do đó một số người lo lắng việc công bố sự thật e làm tổn thương tình cảm của nhân dân hai làng theo chúng tôi là thái quá.
BK - Đăng lúc: 02/09/2013 08:28
Minh Trí:ý nghĩa,giá trị của môn khoa học lịch sử thì đúng như là bạn nói,mình tra Google có khoảng 10,000 kết quả trong 1 s có nội giống y nguyên hoặc tương tự.Thấy bạn coment có vẽ rất thông thái nên cho hỏi là vậy giá trị đích thực và thực tế của những nghiên cứu kiểu như Lệ sơn Hạ và lệ Sơn thượng tách nhập,nhập tách trong quá khứ là gi?ví dụ đẻ chia lại làng,phân bố lại dân cư?ruộng đất của họ nhà ai trong quá khứ thì trả lại cho họ nhà ấy..?Nghiên cứu để hành động,còn nghiên cứu xong lại nghiên cứu tiếp thì chẳng nghiên cứu làm gì
Minh Trí:ý nghĩa,giá trị của môn khoa học lịch sử thì đúng như là bạn nói,mình tra Google có khoảng 10,000 kết quả trong 1 s có nội giống y nguyên hoặc tương tự.Thấy bạn coment có vẽ rất thông thái nên cho hỏi là vậy giá trị đích thực và thực tế của những nghiên cứu kiểu như Lệ sơn Hạ và lệ Sơn thượng tách nhập,nhập tách trong quá khứ là gi?ví dụ đẻ chia lại làng,phân bố lại dân cư?ruộng đất của họ nhà ai trong quá khứ thì trả lại cho họ nhà ấy..?Nghiên cứu để hành động,còn nghiên cứu xong lại nghiên cứu tiếp thì chẳng nghiên cứu làm gì
Minh Tri - Đăng lúc: 01/09/2013 23:10
BK: Giá trị của lịch sử là nền tảng cho tương lai đích thực. Hiểu về quá khứ giúp cho ta nhận định được những gì đã diễn ra nơi đây. Dấu tích của lịch sử sẽ cho bạn biết, bạn là ai và bạn có thể làm được gì trong tương lai. Hãy hiểu chính mình trước khi hành động, đó cũng chính là câu trả lời dành cho bạn. Thân mến
BK: Giá trị của lịch sử là nền tảng cho tương lai đích thực. Hiểu về quá khứ giúp cho ta nhận định được những gì đã diễn ra nơi đây. Dấu tích của lịch sử sẽ cho bạn biết, bạn là ai và bạn có thể làm được gì trong tương lai. Hãy hiểu chính mình trước khi hành động, đó cũng chính là câu trả lời dành cho bạn. Thân mến
BK - Đăng lúc: 01/09/2013 14:51
Ý nghĩa của những thông tin kiểu như Lệ sơn Thượng và Lệ sơn Hạ có mối quan hệ qua lại như thế nào?Hai làng tách nhập ra sao trong qua khứ sẽ ảnh hưởng,tác động,làm thay đổi những gì đến cuộc sống hiện tại và trông tương lai của cư dân làng Lệ Sơn vậy Minh Trí?Giá trii thực tế của những nghiên cứu này là gi?
Ý nghĩa của những thông tin kiểu như Lệ sơn Thượng và Lệ sơn Hạ có mối quan hệ qua lại như thế nào?Hai làng tách nhập ra sao trong qua khứ sẽ ảnh hưởng,tác động,làm thay đổi những gì đến cuộc sống hiện tại và trông tương lai của cư dân làng Lệ Sơn vậy Minh Trí?Giá trii thực tế của những nghiên cứu này là gi?
Mã an toàn: 
- Lời giới thiệu công trình Địa chí Làng Lệ Sơn - Gửi bởi: Lê Trọng Đại
Trả lời ý kiến đề xuất của bạn Lê Quang Đạt. Việc in sách đủ để phát cho mỗi gia đình người Lệ Sơn 1 quyển là không dễ vì giá thành sách chỉ tính riêng giấy mực thủ tục giấy phép xuất bản xuất bản mỗi cuốn đã 160.000 đồng, để in đủ thì phải 4000 quyển như vậy riêng tiền... - Nghề hay: Trồng cỏ nuôi bò một hướng đi tích cực chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp nông thôn - Gửi bởi: Phạm Thị Thuỳ
Đọc được bài hay quá. Một số kiến thức rất bổ ích. Tuy nhiên, tôi có việc rất mong được anh hỗ trợ: Anh có định mức nào, hay kinh nghiệm về chi phí sản xuất 1 ha trồng cỏ không anh (giống, phân bón, nhận công, tưới tiêu...). Anh có có thể cho tôi xin được không. Hiện... - Lệ Sơn - Làng theo đạo học - Gửi bởi: Lương Xuân Trường
Mình tình cờ đọc lại bài viết của mình ở đây. (bài vết cũng tám năm trước rồi) đọc bình luận của bạn Lâm Phương, chuyện bạn đánh giá thế nào là quyền của bạn. Chỉ có điều một thông tin bạn đưa ra không chính xác: Mình (Lương Xuân Trường) và bạn dồng nghiệp Phan Phương... - Thêm một tư liệu Hán nôm về địa danh Lệ Sơn - Gửi bởi: Lê Trọng Đại
Cháu xem lại thông tin đoạn nói về chiến tranh Trịnh - Nguyễn 1774 - 1776 là chưa chính xác dễ gây nhầm lẫn với thông tin Chiến tranh Trịnh - Nguyễn (1627 - 1672) ở thế kỷ XVII. Thời gian được nói đến trong bài viết là sau khi tướng họ Trịnh - Hoàng Ngũ Phúcvượt sông... - Bài thơ cuối cùng của nhà giáo Lê Ngọc Mân - Gửi bởi: Lê Quang Đạt, số phone: 0913963799
Hồi trước đi học chung cấp 3 ở huyện Quảng Trạch cùng bạn Hạnh, bạn Hào ở Ba Đồn. Hay xuống thăm thầy Mân chuyện trò ngâm thơ - Chặt củi lèn, một kỷ niệm khó quên - Gửi bởi: Lê Quang Đạt
Nhớ lại hồi xưa đi chăn bò cùng các bạn ở Hung Tắt, Hung Cày. Nay đâu còn cảnh đó nữa? - Một gia đình cần sự giúp đỡ - Gửi bởi: Nguyen Van Thanh
Rất buồn vì Thay mặt Hội đồng hương Văn hoá tại Nha Trang trích gửi tiền ủng hộ mà không có danh sách...Việc đã qua...Thôi nhé! - Gửi con gái Mẹ - Gửi bởi: Hung Lan
Mệ Phương còn khỏe không chi Hồng ?
Bài thơ hay đáo để, đọc mà nước mắt chảy dài. - Lê Đình Khôi; Quê hương là nơi con nước "chở che con đi..." - Gửi bởi: Lê Trọng Đại
Bài viết rất là một lời tri ân với cụ Lê Đình Khôi người đã có những hành động đẹp đóng góp cho cộng đồng cư dân Lệ Sơn ở Hà nội và quê hương và cũng phần nào nói lên được cái tâm của một người con Lệ Sơn đáng kính đối với quê hương. Cảm ơn chú Vệ và Ban biên tập báo...
Thống kê
- Đang truy cập: 12
- Hôm nay: 1163
- Tháng hiện tại: 25994
- Tổng lượt truy cập: 8035028
Liên kết làng quê Quảng Bình
Lệ Sơn 2 - www.langleson.com
Làng Cao Lao - www.caolaoha.com
Làng La Hà - www.langlaha.com
Quảng Bình Trẻ - www.quangbinhtre.com
Nhịp Cầu - www.nhipcau.de
Báo Quảng Bình - www.baoquangbinh.vn
Làng Cao Lao - www.caolaoha.com
Làng La Hà - www.langlaha.com
Quảng Bình Trẻ - www.quangbinhtre.com
Nhịp Cầu - www.nhipcau.de
Báo Quảng Bình - www.baoquangbinh.vn
Dẫu dễ mất lòng thì sự thật vẫn cần được tôn trọng . Việc Lệ Sơn tách ra thành Lệ Sơn thượng và Lệ Sơn hạ hay từ Lệ Sơn thượng và Lệ Sơn hạ hợp lại thành Lệ Sơn , thiết nghĩ , nên được làm rõ vì nó rất quan trọng đối với quá trình hình thành và phát triển của làng Lệ Sơn và chi phối nhiều hoạt động của dân cư bản địa . “Đức hợp thượng hạ” ( 德 合 上 下 ) viết ở câu đối Đình làng liệu có liên quan gì đến vấn đề này không ?