1
  • image
  • image
  • image
  • image
02:14 EDT Thứ ba, 19/03/2024

Động Chân Linh - Huyền thoại và lịch sử (Phần 2)

Đăng lúc: Thứ năm - 20/06/2013 20:46 - Người đăng bài viết: bientap02
Giới thiệu bài khảo cứu về Động Chân Linh của nhóm soạn thảo Địa chí Làng Lệ Sơn do Th.S Lê Trọng Đại chủ biên
Bài kỳ trước đã đăng:
1. Động Chân Linh - Huyền thoại và lịch sử (Phần 1)


Từ cổ chí kim đã có khá nhiều nhà văn, nhà thơ sáng tác hàng chục tác phẩm ca ngợi động Chân Linh nhưng bài“Chân Linh động luyện văn của cố nhà thơ Nguyễn Cả Hằng viết vào thế kỷ XIX vẫn xứng là tuyệt bút. Có thể xem bài luyện là thi phẩm “vô tiền khoáng hậu” về động này. Xin được trích phần đầu  của bài luyện để minh họa thêm cho vẽ đẹp của động Chân Linh:
 
 “Đất Nam Việt trời xây cảnh lạ,
Động Chân Linh thanh giá muôn đời;
Quanh xem bờ cõi chân trời,
Thanh sơ bích thủy gấp mười đào nguyên.
Sách địa chí dõi truyền phong cảnh
Hai mươi ba dễ sánh động này,
Ba ngàn cảnh thú vui vầy
Sông sâu rồng hóa, non dày tiên chơi...
Chân Linh này động chúa Tiên
Đá xanh còn tạc, công liêng dõi truyền.
Nơi in dấu Thiên Tiên Thánh nữ,
Tốc lai lâm giá ngự chốn này.
Đằng vân ngựa gió, xe mây,
Tới đền Vu Giáp ra tay Xích Tùng
Đức Động Chúa vốn dòng châu quế,
Con đức vua Thượng đế Thiên quân.
Phép làm giá vũ đằng vân,
Càn khôn khép mở quỷ thần vào ra.
Từng xe hạc bay qua Bắc Hải,
Bầu gió trăng thu lại trong tay.
Đờn thung sinh phụng thảnh thơi,
Khi vui đan quế, khi say ngọc đào...
Động Chân Linh ngàn xanh mây phủ,
Giải Linh giang thủy tụ ngàn trùng
Lần xem phong cảnh lạ lùng,
Khả nhân, khả cảnh bận lòng chúa Tiên
Trong thạch động tam thiên cảnh giới,
Riêng càn khôn một túi thu tàng.
Thanh thanh lầu ngọc, nhà vàng
Màn mây, rèm gió rõ ràng cảnh tiên...
Cảnh cây cỏ trăm ngàn tươi tốt
Thú lân chơi, phượng hót thêm màu
Vườn ngân hoa nở bích đào
Trái vàng cành táo, trà màu lung linh...”


 
1
  
          Trước sự linh ứng của Chân linh động chủ, làng Lệ Sơn đã lập miếu thờ  “Chân Linh tiên nữ” trên ngọn núi này ở độ cao cách mặt nước sông Gianh gần 100 m. Hằng năm, trước Cách mạng tháng Tám 1945, vào giữa mùa xuân chức dịch và bô lão cùng dân làng làm lễ cúng tế đều dặn. Những năm hạn hán nhân dân Lệ Sơn sắm lễ vật lên miếu Chân Linh và dùng bài Luyện động Chân Linh để cúng tế thần cầu mưa. Sau khi cúng tế làng giết một con chó lấy đầu mang lên thuyền chèo ra khúc sông trước cửa động ném đầu chó xuống. Với quan niệm thần không chấp nhận cửa động bị ô ếu vì máu chó nên thần sẽ nên phải cho mưa xuống để tống khứ thứ uế tạp đó đi và nhờ đó dân làng thoát khỏi hạn hán.

 

          Đúng như Lê Hồng Vệ có viết: “Với dân làng Lệ Sơn ngày nay, họ đã không còn trông lên phía Tây ấy, để cầu trời cho mưa xuống nữa, bởi dân sinh đã trị được thủy. Dòng chảy bê tông đã giải quyết thay cho sự cầu đảo ngày xưa ấy. Nhà máy đã và đang mọc lên. Hói Chánh đang có đề án xây dựng để dự trữ lưu lượng nước đủ tưới. Nét văn hóa tín ngưỡng dân gian, mang tính cộng cầu cao, đã dần chìm sâu vào quên lãng và chỉ còn đọng lại trong câu chuyện kể ngày xưa. Hình ảnh Bà tiên đang dần lu mờ trong sự nhận thức xã hội, khi khoa học kỹ thuật đã kịp giúp sức cho con người. Dù chưa có công trình khảo cứu xếp hạng của nhà nước, dù chưa ai được một lần gặp Bà tiên của chúng ta, nhưng trong tâm hồn lẫn trong kho tàng lịch sử và văn hóa dân gian của người Lệ Sơn, động Chân Linh và huyền thoại về Chân Linh động chủ đã được xếp hạng”.

           Động Chân Linh và tín ngưỡng cầu mưa của Lệ Sơn không chỉ được thể hiện trọng bài luyện kể trên mà còn đi vào cả lời hát chúc tụng nữ thần Chân Linh được nhà nghiên cứu Lương Duy Tâm đưa vào tập sách địa lý lịch sử Quảng Bình dưới nhan đề Bài 1. Hạn hán kéo dài

          “Hỡi nữ thần! Hãy đoái nhìn cỏ cây! Tất cả đều khát khao mưa, Ngươi có thấy không, hỡi người mẹ của chúng con…Vì sinh linh tội nghiệp, Người hãy khép chiếc quạt gây ra gió nóng! Phải chăng tình cờ Người đã quên nhiệm vụ che chở, cứu vớt sinh linh?...Vì lòng xót thương, người hãy hạ xuống bàn thờ mà chúng con đã dựng lên để ca ngợi vinh quang của Người! Vì lòng xót thương, Người hãy lệnh cho thần làm nên những điều kỳ diệu với cây hương này đánh đuổi con quỷ hạn hán đi! Người hãy phất lên ngọn gió thổi mang mưa về!...Xin Người hãy làm cho sấm vang, sét nổ! Xin bảo thần nước hãy rót chai nước bọt của rồng ra!... Xin Người hãy cho chúng con mưa thuận gió hòa từ bốn phương trời! Xin Người hãy cho một trận mưa vàng đỗ xuống tất cả đồng ruộng của chúng con! Chúng con xin hết lòng đa tạ người…”

 


        Trải qua phong hóa của thời gian và sự tàn phá của chiến tranh mà miếu Chân Linh trước đây đã bị đỗ nát, làng Lệ Sơn mất đi một di tích đặc biệt trong suốt một thời gian khá dài. Ước nguyện dựng lại miếu thờ Chân Linh tiên nữ để giúp hậu thế thấy được phần nào một danh thắng văn hóa “bồng lai tiên cảnh” xưa và cho du khách được mục kích các lễ tế và lễ cầu đảo Chân Linh động chủ của làng Lệ Sơn trước đây; âu cũng là một mong ước chính đáng. Cuối năm 2012, đáp ứng nguyện vọng của quần chúng nhân dân Lệ Sơn và được sự hỗ trợ của đơn vị xây dựng nhà máy xi măng Văn hóa, Lãnh đạo Đảng và Chính quyền xã đã cho xây lại miếu thờ và sửa chửa con đường lên miếu. Nhờ đó mà từ nay con em Lệ Sơn và du khách đến Lệ sơn có thể đến thăm miếu thờ, để ôn lại những huyền thoại và hoạt động tín ngưỡng văn hóa tâm linh mang đặc trưng của cư dân nông nghiệp lúa nước. Miếu thờ Chân Linh động chủ từ nay lại trở thành một địa chỉ cho du khách và con em Lệ Sơn đến du lãm. Trong tương lai khu vực miếu động Chân Linh có thể trở thành nơi tổ chức lại một số hoạt động văn hóa tâm linh kếp hợp với du lãm danh thắng kỳ quan khi mà làng Lệ Sơn đủ sức phát triển mảng dịch vụ du lịch.


Tài liệu tham khảo
  1. Mai Đình Lê Tộ, Vải tiến Lệ Sơn, Tập san Quảng Bình quê tôi năm, xb 1971.
  2. Nguyễn cả Hằng, Chân Linh Động luyện Văn, viết về đời Thiệu trị, Tự Đức, in trong Quảng Bình quê tôi, Lương Duy Tâm sao lục và chú giải.
  3.  Lương Duy Tâm, Địa lý- Lịch sử Quảng Bình, Bảo tàng Tổng hợp Quảng Bình, 1998.
  4. Lê Hồng cẩn chí, Động Chân Linh và tín ngưỡng cầu mưa của cư dân Lệ Sơn, đăng Langleson .net ngày 04/6/2012
Tác giả bài viết: Lê Trọng Đại
Từ khóa:

Lê Trọng Đại

Đánh giá bài viết

Ý kiến bạn đọc

Avata
Bảo Khang - Đăng lúc: 25/06/2013 00:16
Việc lập một cái quỹ gì đó để hộ trợ con em Lệ Sơn theo tôi là không cần thiết, nếu so sánh làng mức sống, điều kiện sống của con em làng ta với các vùng khác như Lai châu,Hà Giang,Điện Biên....thì còn khá hơn nhiều. Tuy nhiên mọi so sánh đều khập khiễng.

Cái cần là chúng ta cần làm cái gì đấy để thay đổi nhận thức cho con em ở quê trong việc Học cái gì và Học để làm gi ?Lệ sơn nói riêng và cả huyện Tuyên nói chung chưa chộ dấu ấn của kinh tế tri thức. Hình ảnh nhưng Ông (Bà) quan chức vinh thân phì gia, mũ áo xe cộ về làng là hình ảnh giáo cụ trực quan sinh động làm cho nhận thức các em nhỏ bị méo mó trong con đường lập thân lập nghiệp. Các em phải xác định thế kỷ 21 là thế kỷ của kinh tế tri thức. Mong rằng sẽ có nhiều đóng góp làm thay đổi tư duy lạc hậu này của các Hiền Nhân Quan Tử.
Avata
Lê Dũng - Đăng lúc: 24/06/2013 05:48
Chung quy lại, chúng ta có một số việc quan trọng:
1. Phục dựng lại lịch sử của cha ông
- Th.S Đại và nhóm cộng sự đang ra sức làm.
Hệ quả của công việc này sẽ để lại nhiều giá trị vượt ra khỏi giá trị vật chất, nhất định lịch sử sẽ ghi nhận về những việc nhóm đang làm. Vì thế các anh phải làm với tinh thần trách nhiệm cao. Các tổ chức, cá nhân nên hỗ trợ nhóm bằng nhiều cách để họ sớm về đích thành công.

2. Bảo tồn những giá trị vật thể và phi vật thể của làng:
- Cái công việc đồ sộ này trang tin LLS.NET đang gánh trên vai sứ mệnh to lớn đó. Lịch sử cũng sẽ ghi nhớ và ghi công về những việc làm thầm lặng của các anh.

3. Khơi dậy lại truyền thống hiếu học:
- Chỉ có đào tạo từ gốc, từ giáo dục mới hy vọng về một tương lai sáng cho ngày mai. Giáo dục ở làng ta đang đi xuống, tụt dốc, con cháu của làng ta nên được khích lệ và hỗ trợ trực tiếp từ nhiều nguồn. Kiến nghị chúng ta sớm lập quỹ gi đấy hỗ trợ con em quê hương.

4. Vận động chính quyền các cấp quan tâm sát sườn đến những vấn đề thời sự: Môi trường sống, y tế. Đây là 2 lĩnh vực cần ưu tiên vì có tính lâu dài. Con em có quan hệ tốt, nên hướng các dự án về quê hương.

...
Sơ sơ là thế đã.Nói chung có nhiều việc cần làm, sẽ gặp lại bà con ở lời bình khác.
Avata
Lệ Kiều - Đăng lúc: 24/06/2013 04:50
Bảo Khang phê phán nền khoa học công nghệ VN làm gì ?. Những ai sống ở VN, làm việc ở VN, thì đều biết quy trình làm đề tài KH. Giờ làm đề tài mà làm thật là chết liền, thế nên chúng ta phải thông cảm cho họ.
Chuyện chúng ta quan tâm ở đây là gì ?:
1. Làm thế để tìm ra sự thật cho các dữ kiện lịch sử của làng ta.
2. Cảnh báo, kiến nghị, khuyến nghị cho các hoạt động ở quê để bảo tồn những gí trị tốt đẹp cho làng. (Có thể anh, con anh, ..) không sống ở cái làng này nữa, nhưng mồ mà, ông bà các đời, gốc gác của anh mãi mãi ở đây. Chúng ta phai có trách nhiệm chung.
3. Tập trung lực lượng để làm những công việc thiết thực, kêu gọi các nguồn vốn tài trợ của quốc tế, nhà nước về làng càng nhiều càng tốt.
4..
Và rất nhiều việc cần làm, đó là những cái tôi nghĩ bà con nên hướng mảng này để tranh luận.
Avata
Lệ sơn - Đăng lúc: 24/06/2013 04:10
OK BẢO KHANG! Ý KIẾN HAY TUYỆT.
Avata
Trần Đạt - Đăng lúc: 24/06/2013 00:58
Các Bọ cãi chắc theo hướng tư duy chính sử, dã sử ... rồi kết luận lộn trùng phèo cả lên, bảo cái nào cũng có tí đúng trong đó thì giống thầy Bói quá.
Chúng ta một lần nữa khẳng định việc tìm ra sự thật của lịch sử ở 1 vùng đất trên 500 năm là công việc gần như không tưởng. Trong bối cảnh tư liệu mất mát, không có được lưu trữ trọn vẹn, có hệ thống, nên kết hợp cả chính sử và dã sử là cần thiết.
Nhưng ...
Nói cái gì, cũng cần phải có căn cứ, nhiều luận điểm theo cảm tính có thể là đúng nhưng chúng ta không nên đưa vào vì thiếu luận chứng chứng minh. Trong bài viết của Th.S Đại trước khi đưa ra các luận điểm đều có tham chiếu đến các tư liệu chính thống, vì thế tôi cho rằng đã OK xét về góc độ khoa học.

Luận điểm của LesonTran có thể đúng nhưng xét về mặt khoa hoc chưa đủ sức thuyết phục, chỉ 1 giấc mơ, rồi đọc đâu đó được bài thơ (bài thơ nào thì cũng phải tham chiếu, ai viết, xuất xứ, đăng ở đâu, ai lưu giữ vv.vv). Một khi trả lời được các câu hỏi đó, thì may ra luận điểm của anh LesonTran mới có đủ sức nặng để nhóm soạn thảo đặt ngược lại vấn đề.

Thân ái.
1, 2, 3  Trang sau

Mã an toàn:   Mã chống spamThay mới     



 
  • Lời giới thiệu công trình Địa chí Làng Lệ Sơn  -   Gửi bởi: Lê Trọng Đại
    Trả lời ý kiến đề xuất của bạn Lê Quang Đạt. Việc in sách đủ để phát cho mỗi gia đình người Lệ Sơn 1 quyển là không dễ vì giá thành sách chỉ tính riêng giấy mực thủ tục giấy phép xuất bản xuất bản mỗi cuốn đã 160.000 đồng, để in đủ thì phải 4000 quyển như vậy riêng tiền...
  • Nghề hay: Trồng cỏ nuôi bò một hướng đi tích cực chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp nông thôn  -   Gửi bởi: Phạm Thị Thuỳ
    Đọc được bài hay quá. Một số kiến thức rất bổ ích. Tuy nhiên, tôi có việc rất mong được anh hỗ trợ: Anh có định mức nào, hay kinh nghiệm về chi phí sản xuất 1 ha trồng cỏ không anh (giống, phân bón, nhận công, tưới tiêu...). Anh có có thể cho tôi xin được không. Hiện...
  • Lệ Sơn - Làng theo đạo học  -   Gửi bởi: Lương Xuân Trường
    Mình tình cờ đọc lại bài viết của mình ở đây. (bài vết cũng tám năm trước rồi) đọc bình luận của bạn Lâm Phương, chuyện bạn đánh giá thế nào là quyền của bạn. Chỉ có điều một thông tin bạn đưa ra không chính xác: Mình (Lương Xuân Trường) và bạn dồng nghiệp Phan Phương...
  • Thêm một tư liệu Hán nôm về địa danh Lệ Sơn  -   Gửi bởi: Lê Trọng Đại
    Cháu xem lại thông tin đoạn nói về chiến tranh Trịnh - Nguyễn 1774 - 1776 là chưa chính xác dễ gây nhầm lẫn với thông tin Chiến tranh Trịnh - Nguyễn (1627 - 1672) ở thế kỷ XVII. Thời gian được nói đến trong bài viết là sau khi tướng họ Trịnh - Hoàng Ngũ Phúcvượt sông...
  • Bài thơ cuối cùng của nhà giáo Lê Ngọc Mân  -   Gửi bởi: Lê Quang Đạt, số phone: 0913963799
    Hồi trước đi học chung cấp 3 ở huyện Quảng Trạch cùng bạn Hạnh, bạn Hào ở Ba Đồn. Hay xuống thăm thầy Mân chuyện trò ngâm thơ
  • Chặt củi lèn, một kỷ niệm khó quên  -   Gửi bởi: Lê Quang Đạt
    Nhớ lại hồi xưa đi chăn bò cùng các bạn ở Hung Tắt, Hung Cày. Nay đâu còn cảnh đó nữa?
  • Một gia đình cần sự giúp đỡ  -   Gửi bởi: Nguyen Van Thanh
    Rất buồn vì Thay mặt Hội đồng hương Văn hoá tại Nha Trang trích gửi tiền ủng hộ mà không có danh sách...Việc đã qua...Thôi nhé!
  • Gửi con gái Mẹ  -   Gửi bởi: Hung Lan
    Mệ Phương còn khỏe không chi Hồng ?
    Bài thơ hay đáo để, đọc mà nước mắt chảy dài.
  • Lê Đình Khôi; Quê hương là nơi con nước "chở che con đi..."  -   Gửi bởi: Lê Trọng Đại
    Bài viết rất là một lời tri ân với cụ Lê Đình Khôi người đã có những hành động đẹp đóng góp cho cộng đồng cư dân Lệ Sơn ở Hà nội và quê hương và cũng phần nào nói lên được cái tâm của một người con Lệ Sơn đáng kính đối với quê hương. Cảm ơn chú Vệ và Ban biên tập báo...

Thống kê

  • Đang truy cập: 4
  • Hôm nay: 422
  • Tháng hiện tại: 39034
  • Tổng lượt truy cập: 7994317

Liên kết làng quê Quảng Bình

Lệ Sơn 2 - www.langleson.com
Làng Cao Lao - www.caolaoha.com
Làng La Hà - www.langlaha.com
Quảng Bình Trẻ - www.quangbinhtre.com
Nhịp Cầu - www.nhipcau.de

Báo Quảng Bình - www.baoquangbinh.vn
Hân hạnh chào đón các bạn đến với trang tin www.langleson.net
Bản quyền thuộc về Làng Lệ Sơn. Trang thông tin này là tài sản của toàn thể con em làng Lệ Sơn, huyện Tuyên Hoá, tỉnh Quảng Bình
Trang thông tin điện tử Làng Lệ Sơn hoạt động theo quy định của luật pháp Vịệt Nam dưới sự điều hành chung của Hội đồng tư vấn chuyên môn và kỹ thuật.
Trụ sở: Đặt tại trung tâm lưu trữ truyền số liệu VDC1 - Hà Nội - Việt Nam
Trang thông tin là tài sản chung của toàn thể con em làng Lệ Sơn, xã Văn Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình
Email gửi bài viết
baiviet@langleson.net