Lệ Sơn Xuân Vọng

Lệ Sơn xuân vọng
     Tác giả Nguyễn Hàm Ninh

Cổ thú yên thâm túc vũ dư,
Nham hoa vô tế nhiễu khâm cư.
Thiên phong vãn chiếu liên bình lục,
Vạn lý phù vân quyển thái hư.
Nam quốc sơn hà chung bất động,
Tây nhung kỹ lãng dục hà như?
Tự văn cửu bệ cần thôi cốc^[2],
Nhật vọng Cam Tuyền tấu tiệp thư^[3].

Dịch nghĩa

Mùa xuân đứng trên núi Lệ Sơn trông xa
Ở nơi đồn thú binh cũ, khói mây dày đặc, sau trận mưa đêm trước,
Hoa núi khắp nơi, bao quanh thân áo ta,
Ánh chiếu trên nghìn ngọn núi, chiếu qua đồng nội,
Mây nổi ngoài muôn dặm, cuốn khắp trời xanh.
Núi sông nước Nam quyết không thể lay chuyển,
Giặc cướp phương Tây muốn làm trò trống gì?
Dường nghe trên chín bệ đã cất nhắc vị đại tướng,
Hằng ngày mong mỏi trông thấy Cam Tuyền báo tin thắng trận.
 

Lương An dịch

Mùa xuân từ Lệ Sơn trông ra
Đồn cũ mưa đêm, mù phủ dày
Hoa rừng bát ngát áo vương đầy
Nghìn non chiều tối dăng liền nội
Muôn dặm bầu trời cuốn vén mây
Sông núi nước Nam không thể chuyển
Kế mưu giặc Pháp sắp sao đây?
Dường nghe tướng giỏi vua vừu cử
Tin thắng về cung ngóng tối ngày

Chú thích

1. Lệ Sơn: tên một dãy núi thuộc tỉnh Quảng Bình. Ở đây thời chiến tranh Trịnh - Nguyễn có lập đồn binh canh phòng.
2. Thôi cốc: đầy bánh xe. Nghĩa bóng là cử đại tướng đi đánh. Theo sách Sử ký Phùng Đường truyện: khi phong chức đại tướng thì vua tự đẩy xe cho đại tướng mà bảo: trong nước thì quyền ta, ngoài mặt trận thì quyền đại tướng. Đây chỉ việc Tự Đức cử Nguyễn Tri Phương.
3. Cam Tuyền: tên một quả núi ở tỉnh Thiểm Tây, trên núi có cung Cam Tuyền của nhà Hán. Đời Hán Văn Đế, Hung Nô xâm lấn Trung Quốc, khói lửa suốt từ núi Cam Tuyền tới huyện Trường An.