Hiện tượng lạ: Sau lũ, cát nổi giữa Làng

Sau trận đại hồng thủy hồi tháng 10, anh Du, chị Vân, anh Minh ở xóm Bàu (xã Văn Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình) ra đồng xem cây trồng còn sót tí nào không? Cả ba người sửng sốt, ruộng nhà mình giờ thành bãi cát trắng phau.Ruộng hóa cát, chỉ biết đứng nhìn

Ông Lương Minh Đức, Trưởng thôn Bàu cho hay, vùng ruộng gần cây đa Bàu năm nào sau lũ cũng bị phủ lên một lớp cát mỏng. Bởi vậy, những hộ được chia ruộng tại đây đã chuyển từ canh tác lúa sang trồng lạc, ngô. Cũng chính vì chuyển đổi như vậy nên chuyện cát phủ ruộng cũng chẳng ảnh hưởng mấy. Thế nhưng, năm nay, cơn lũ tháng 10 quá lớn, dòng chảy từ thượng nguồn về quá xiết đã thúc thẳng, mở toang gấp đôi ao thôn Bàu Sỏi và hất toàn bộ bùn cát ở ao phủ kín vùng ruộng gần cây đa xóm Bàu.
 
Cánh đồng giờ mênh mông cát. Ảnh langleson.com
Cánh đồng giờ mênh mông cát. Ảnh langleson.net
Anh Du, người có ruộng ngô ở đây bảo: “Mọi năm lớp cát mỏng, nên trồng trọt vẫn được, nhưng năm nay cát dày quá, tui đành đứng mà nhìn thôi, không mần ăn chi được”. Còn chị Vân thì lắc đầu ngao ngán: “Xóm tui sát núi Lệ Sơn, ruộng ít. Nhà tui được cấp miếng ni trông lạc, trồng ngô cũng đỡ. Chừ cát vùi hết rồi, biết mần răng đây”. Theo quan sát của P.V, vùng ruộng bị cát rộng chừng gần 1ha, cát phủ rất dày, chỗ dày nhất cũng đến nửa mét. Với lượng cát như thế này thì khó có thể hồi phục được ruộng để sản xuất.
Gần tháng nay, anh Minh (xóm Bàu) ngày nào cũng ra đám ruộng nhà mình. Anh ra để “cổ vũ” cho những người hàng xóm trong thôn xúc cát đem về! Nhiều người xúc, nhưng xúc mãi, cát trên ruộng nhà anh vẫn còn dày lắm. Chẳng biết đến bao giờ mới hết.
 
"Mời" người xúc mãi mà cát không vơi. Ảnh Langleson.net
Cát quý ở đâu không biết, nhưng ở xóm Bàu, cát phải đem cho. Sau lũ nhiều gia đình bị hư hại nhà cửa, cần cát xây dựng, thế là các gia đình bị vùi ruộng đều “ngỏ ý’ mời đến xúc cát trên ruộng nhà mình!
Đặt vấn đề về việc bố trí lại đất ở khu vực khác cho những người dân có ruộng bị cát vùi tiếp tục sản xuất, ông Nguyễn Tiến Hạnh – CT UBND xã Văn Hóa cho biết: “Hiện nay, vùng Bàu đã hết quỹ đất sản xuất nên không thể bố trí”.  Được biết, phía bên kia đường tàu còn một số diện tích đất có thể đưa vào sản xuất, nhưng do đã quy hoạch làm nghĩa trang nhân dân rồi."
Theo chúng tôi được biết,  gần nghĩa trang có một phần lớn diện tích ruộng đất canh tác và đất vườn đã giành cho dự án Xi măng. Việc xây dựng nhà máy xi măng Lệ Sơn ở gần dãy núi đá vôi thuộc dãy Trường Sơn cũng khiến những người Lệ Sơn xa quê lo ngại về việc ảnh hưởng môi trường sinh thái nơi đây. Vì thế, khi có hiện tượng bất thường như bãi cát bồi này xuất hiện hoặc xói lở nặng thì nhiều người Lệ Sơn thường nghĩ đến hệ quả của việc phá núi làm nhà máy xi măng.

Ao tự mở rộng gấp 4 lần

Cách đám ruộng cây đa Bàu ngược lên phía trên chừng 500m là một cái ao khá rộng, chứng 400 m2, cái áo này thuộc thôn Bàu Sỏi. Một bên là đường tàu, một bên là khu dân cư, ao nằm ở giữa.
Người dân ở thôn Bài Sỏi kể rằng, cái ao này ngày xưa bé lắm, chỉ khoảng 100 m2, nhưng 3 – 4 năm gần đây, ao ngày một rộng. Đặc biệt, sau cơn lũ vừa rồi, ao mở rộng gần gấp đôi. Hiện tại, bờ ao đã tiến sát vào chân đường tàu, và chỉ cách khu dân cư có vài mét.
 
Cát đã lấn sát đường tàu
Cát đã lấn sát đường tàu
Một hiện tượng khá lạ là, trước đây cái ao này thường bị cạn vào mùa hè, nhưng hiện nay quanh năm nước đầu ăm ắp. Người dân cho rằng, có thể mới hình thành một dòng nước ngầm phía dưới khu vực này.
Ông Trần Đức Huấn, Trưởng thôn Bàu Sỏi cho biết, dân trong thôn đang rất lo ngại trước hiện tượng sạt lở xung quanh cái ao này. Mép nước chỉ còn cách chân đường tàu chứng 2 mét, rất nguy hiểm. Ông Huấn cho rằng, cần phải tiến hành làm kè cho ao, nếu không, với những trận lũ lớn như vừa qua thì khả năng ở đây xuất hiện một con sông ngắn là điều hoàn toàn có thể.
Tuy nhiên, việc này ông Huấn vẫn chưa báo cáo lên UBND xã. Và ông Chủ tịch UBND xã cũng cho hay, hiện tại địa phương chưa có biện pháp gì để ứng phó, và ga Lệ Sơn vẫn chưa có ý kiến gì với xã.
Việc cát bồi, ao lở hình như với chính quyền các thôn và xã Văn Hóa đang là một vấn đề nhỏ trong bộn bề công việc khắc phục, ổn định sản xuất, cuộc sống cho dân sau cơn đại hồng thủy vừa qua.

Tác giả bài viết: Lệ Giang