Truyện ngắn: Nắm đất quê hương

Câu chuyện về anh Tư, quê Lệ Sơn bỏ làng vào Nam làm ăn từ nạn đói khủng khiếp được tác giả Võ Tấn Cường khắc họa chân dung, tính cách, tình cảm thiêng liêng với quê nhà qua truyện ngắn "Nắm đất quê hương".
Đêm trăng mùa lũ. Những nấm mộ loi thoi giữa dòng nước đục ngầu. Ánh trăng lấp lóa phản chiếu trên mặt nước những vệt sáng lân tinh ma quái. Tôi áp tai vào mạn thuyền nghe tiếng nước chảy róc rách. Lũ nhấn chìm ngôi mộ ông ngoại tôi mới chôn ba ngày.
 
Trăng mùa lũ buồn tê tái. Tôi chợt nghe văng vẳng giọng mình: “Ông ngoại ơi! Ở cõi âm ông có lạnh lắm không?”. Đâu đây nước róc rách: “Lạnh lắm!”. Tôi giật mình choàng tỉnh. Trăng vẫn thản nhiên sáng vằng vặc, tròn vành vạnh.
 
 
Má tôi ngồi trước hiên nhà, chậm rãi đưa khăn rằn chấm nước mắt nói: “Tội nghiệp ông ngoại con. Chết giữa mùa lũ coi như phải chết hai lần...”. Tôi ngẩn ngơ nhìn ngấn lũ trên bức tường loang lỗ nói: “Con thấy tội nghiệp cu Tý. Lũ về nó không còn chỗ để chơi...”.
 
Ba tôi trầm tư hút thuốc và cất giọng trầm lắng: “Lũ về, bao nhiêu tiền của bị mất trắng. Người ta cứ hô hào sống chung với lũ mà không hiểu rõ là phải sống chung như thế nào. Chẳng lẽ chỉ có đắp đê bao ngăn nước mà gọi là sống chung với lũ?”. Ba tôi nói thầm như đang độc thoại. Lát sau, ông lại chuyển sang chuyện khác. Ba kể rằng cách đây hai mươi năm, ba má đi chài cá giữa mùa lũ.
 
Đêm ấy, trăng hắt những quầng sáng nhợt nhạt xuống mặt nước. Lưới bị vướng vào khối gỗ lớn. Ba phóng xuống nước, bơi lại để gỡ, chợt điếng hồn khi nhận ra chiếc quan tài vàng chóe còn hăng hăng mùi gỗ. Ba hốt hoảng quăng cả lưới, bơi lại xuồng và vội vã cùng má về nhà. Mấy ngày sau ba má mới biết đó là quan tài của một đứa trẻ bị chết đuối giữa mùa lũ. Nấm mộ vừa chôn được mấy ngày thì quan tài bị nước cuốn trôi. Kể từ lần đó, ba má tôi không dám bơi xuồng đi chài cá vào đêm trăng mùa lũ nữa.
 
Ba cùng tôi bơi xuồng sang thăm ông Tư hàng xóm. Ông Tư quê ở miền Trung, sống trong căn nhà lá nhỏ, không vợ con, suốt ngày thui thủi một mình. Ngồi vắt vẻo trên những thanh gỗ bắc ngang cửa, ông Tư nhắp cạn ly rượu và khề khà: “Người ta nói cáo chết ba năm quay đầu về núi. Tui không sợ chết nhưng tui sợ mùa lũ. Tui sợ lũ cuối trôi quan tài, linh hồn tôi không quay về quê được...”.
 
Ông Tư sống ở xóm này đã hơn bốn mươi năm. Ông không có miếng đất cắm dùi, chỉ làm thuê làm mướn sống qua ngày. Ba tôi bảo: “Anh Tư sống vậy mà khỏe, không có gì ràng buộc. Muốn sống thế nào cũng được...”. Ông Tư rót đầy ly rượu, cười khùng khục: “Tui nhớ quê hương miền Trung lắm.
 
Xóm này là quê hương thứ hai của tui. Anh Hai biết không, tui bị đẻ rơi ngoài đồng. Mẹ tui lấy chiếc áo thợ cấy bọc tui đem về nhà. Lớn lên tôi cứ bị ám ảnh bởi cái mùi của bùn non...”. Ông Tư lần bước đến bên bàn thờ, lấy chiếc hộp sắt tây gỉ sét, mở nắp nhìn chăm chăm vào bên trong và nói: “Anh có biết cái gì ở trong này không?”. Ba tôi hỏi: “Vàng hay gì vậy anh Tư?”. Ông Tư cười, chậm rãi nói: “Báu vật đó”.
 

 
Ông Tư nghiêng chiếc hộp sát vào mũi và hít lấy hít để. Gương mặt ông thanh thản như chìm đắm vào thế giời của hoài niệm. Lát sau, ông Tư đưa chiếc hộp cho ba tôi và thì thầm: “Đất quê hương tui đó. Trước khi rời quê hương vào Nam, tui lấy nắm đất trước hiên nhà bỏ vào chiếc hộp sắt tây mang theo. Bao năm qua tôi giữ chiếc hộp này như báu vật. Tui không hiểu tại sao lại nhớ cái mùi đất quê hương như vậy. Có lẽ do khi bị đẻ rơi ngoài đồng tôi đã được ngửi mùi bùn ngai ngái...”.
 
Ông Tư nốc cạn ly rượu, cất giọng nghèn nghẹn: “Mai này tui có mệnh hệ gì chắc phải nhờ anh Hai giúp. Tui muốn được hỏa thiêu. Anh nhớ trộn nắm đất quê hương trong chiếc hộp này với tro của thân xác tui. Anh nhớ giúp tui thả tro xuống sông để nước cuốn trôi... Hồn tôi sẽ quay về quê hương”. Ba tôi khề khà: “Anh còn khỏe mà anh Tư. Anh đừng nói chuyện gở. Ý nguyện của anh tôi sẽ thực hiện. Thôi! Bây giờ mình uống rượu đi...”. Ông Tư trầm ngâm một lát và nói: “Tui hiểu sức mình mà anh Hai. Cuối cùng, đời người chỉ còn nhúm tro màu trắng. Dù thế nào cũng phải có tấm lòng với quê hương...”.
 
Ba ngày sau ông Tư bị trúng gió và lặng lẽ ra đi. Ba tôi và bà con hàng xóm đã làm đúng tâm nguyện của ông Tư. Nắm đất quê hương được trộn với bình tro lấy từ lò thiêu và rải xuống dòng sông. Tôi thầm mong ở thế giới bên kia linh hồn ông Tư sẽ quay về với mảnh đất quê hương.

Tác giả bài viết: Võ Tấn Cường (Mỹ Tho)