Xụm, món ăn tinh túy của Làng Lệ Sơn
- Thứ ba - 05/06/2012 16:42
- |In ra
- |Đóng cửa sổ này
Bài viết về một món ăn ở Lệ Sơn của tác giả Lương Duy Hoàng
Lệ sơn có nhiều món ăn độc đáo, mà không một nơi nào có được. Có lẽ do cái đói, cái thiếu thốn, hay do sự sành điệu đến tinh tế, mà các cụ mình đã nghĩ ra các món ăn vừa dân dã vừa thanh tao đến vậy?
Mở đầu loạt bài về các món ăn Lệ Sơn tôi xin trình làng món “Xụm” - cái tên rất quê nên cũng rất nhớ.
Từ “Xụm” ở Lệ Sơn thì chắc chắn không một ai là không biết nhưng nếu nói ra trên báo chí hoặc giữa đám bạn bè không phải dân Lệ Sơn, người ta tưởng mình nói tiếng nước ngoài đấy.
Hai nguyên liệu chủ đạo của món này là dái mít và chanh. Và tùy thuộc vào khẩu vị và điều kiện của từng người, mà bổ sung thêm những thứ khác. Nhưng đã là xụm, thì không thể thiếu hai thứ này.
Chỉ cần chục cái dái mít, 2 quả chanh cùng một chút: ruốc, chục lá tỏi, 1 củ khoai lang sống, hoặc khoảng 1, 2 lạng đu đủ xanh, một nhúm muối, một ít bột ngọt là có thể có được món xụm ưng ý rồi. Xụm không nên chế biến hay đựng trong đĩa, tô hay bát, mà dùng lá chuối sứ non hoặc mo cau là tốt nhất.
Dái mít phảichọn những cái nhiều cám, cuống nhỏ và đừng xanh quá cũng đừng chín quá (Vì xanh thì chát quá, mà chín tức là đã gần thối rồi). Thái xiên xiên (chứ không thái ngang), thật mỏng. Lát thái phải đều nhau. Chanh gọt vỏ rồi thái ngang. Chú ý bỏ hết hạt nhé, không thì đắng đấy. Khoai lang sống và đu đủ xanh thì nạo ra. Chọn những lá tỏi không già quá, rửa sạch, cắt ra từng đoạn khoảng 3-4cm. Cho vào ½ thìa canh ruốc, một nhúm muối, một chút bột ngọt và đặc biệt là phải thật nhiều ớt. Rửa tay sạch rồi dùng tay trộn đều, bóp mạnh. Sau đó thì xúm nhau lại, dùng tay bốc, bỏ vào miệng. và …thưởng thức, xuýt xoa. Món này mà dùng đũa gắp hay dùng thìa xúc thì vứt. Ăn như vậy thì thà đừng có ăn mà uổng.
Vị chát của dái mít, vị chua của chanh, vị cay nồng của ớt quyện với cái giòn của đu đủ cái bùi của khoai lang sống cùng mùi thơm của lá tỏi mùi thum thủm độc đáo của ruốc, … tất cả tạo cho ta cảm giác như được nếm cả hương vị quê hương trong từng miếng xụm.
Xa quê hương đã lâu. Số phận đã cho tôi cái may mắn được đi đến nhiều nơi, được thưởng thức những món ăn nổi tiếng trên thế giới. Nhưng dù mỳ Spaghetti của Ý, Beefteak của Pháp, Shashlưc của Uzbekistan, Borsh của Ucrain hay là Salad Stalichnaia của Nga, … thì cũng không có món nào sánh được với món Xụm quê mình.
Có phải vì khẩu vị của một đứa con nhà nghèo vốn chỉ quen với những món ăn quê mùa giản dị, hay vì sựu pha trộn hoàn hảo của các hương vị quê hương, mà mỗi lần chỉ cần nhắc đến từ “xụm” thôi là tất cả các tế bào trên lưỡi đều động đậy và khoang miệng ngập nước?
Có phải vì khẩu vị của một đứa con nhà nghèo vốn chỉ quen với những món ăn quê mùa giản dị, hay vì sựu pha trộn hoàn hảo của các hương vị quê hương, mà mỗi lần chỉ cần nhắc đến từ “xụm” thôi là tất cả các tế bào trên lưỡi đều động đậy và khoang miệng ngập nước?