1
  • image
  • image
  • image
  • image
11:59 ICT Thứ sáu, 29/03/2024

Giúp việc ở Làng Lệ Sơn: Đêm trước đổi mới

Đăng lúc: Thứ tư - 19/09/2012 01:23 - Người đăng bài viết: bientap01
Giới thiệu bài viết đặc sắc, trong lĩnh vực bảo tồn những nét đẹp văn hóa làng quê của tác giả. Họa sỹ Lê Hồng Vệ, hiện công tác tại Bảo tàng Mỹ thuật quốc gia Việt Nam.
Lời Ban biên tập: LLS.NET tiếp tục đưa quý độc giả trở về với những nét đẹp làng quê, qua bài viết của một cây bút quen thuộc trên báo Làng, nhà nghiên cứu văn hóa. Họa sỹ Lê Hồng Vệ. "Giúp việc ở Làng Lệ Sơn: Đêm trước đổi mới" là một bài viết đầy trăn trở, âu lo về những nét đẹp truyền thống vốn có của Làng đang dần mai một khi cơ chế thị trường len lỏi sâu vào cuộc sống. Hai từ "Giúp việc" được sử dụng xuyên suốt trong bài viết, không phải là một động từ nghiệt ngã trong đời sống xã hội hiện đại. "Giúp việc" ở Làng Lệ Sơn là một danh từ mang đậm dấu ấn văn hóa làng xã, danh từ đã hun đúc và tạo dựng nên một cộng đồng người Lệ Sơn hùng mạnh như ngày hôm nay.
Làm giúp hay giúp việc, là chỉ một hiện tượng, một hành động mó tay, mà ở đó không đòi hỏi thu nhập hay vụ lợi và mưu cầu gì khác. Trong cơ chế thị trường ngày nay. Sự sôi động của cuộc sống mới: Nhan nhản khắp nơi: Dịch vụ giúp việc - Người cần việc- Việc tìm người…Giúp việc đã trở thành vấn đề mưu sinh có thu nhập và cũng không kém phần nghiệt ngã, bởi được gắn với tên gọi, mà người đời đã đặt tên theo một nhân vật điển hình của Nhật Bản : Osin.

Loanh quanh luẩn quẩn cái vòng đời và những mong ước lớn lao của con người, cũng chỉ là: Thu nhập - Công việc - Cuộc sống. Người Lệ Sơn của Tỉnh Quảng Bình lại không nghĩ như vậy. Được đi giúp hay được giúp làm, nó lại là niềm tự hào lớn lao, một giá trị văn hóa về ăn ở lối sống, mà người Lệ Sơn xếp cho nó đứng ở vị trí đầu trong quá trình phát triển của một cá nhân, một gia đình hay một đời người trong xã hội. Lệ sơn đang dần đi lên ,nó đồng nghĩa với việc cuốn theo tư duy- hành động của hai mặt phải trái cơ chế. Nghĩ đến cái sự phát triển (Sau một đêm của giấc mơ đổi mới). Tôi có cảm giác sợ nó và không khỏi lo lắng.

 
 
Đi giúp việc: Lợp nhà dột
 
Tạm lui về….những năm tháng qua. Đời sống vật chất của người Lệ sơn qua nhiều đời, đã  nhọc nhằn vật lộn với những “Tháng ba ngày tám”. Ngược lại đời sống tinh thần của cộng đồng làng nơi đây, hiếm ở đâu có thể so sánh về tính tích cực của nó. Họ coi việc giúp nhau không là luật đời bất thành văn phải trả. Mà Họ coi đó là điểm mấu chốt của cuộc sống, cái gọi là nhân tố tích cực hình thành cơ bản của con người ở trên Quê hương này. Ai lớn lên ở đây mà không một hoặc nhiều lần nhận đi giúp và được giúp chứ. Họ không cần định nghĩa về văn hóa, chỉ biết rằng.Những việc làm của họ lại thấm đẫm đặc trưng  văn hóa làng quê Việt Nam:
 
“Núi cao bởi có đất bồi
Núi chê đất thấp núi ngồi với ai”.



Đi giúp việc: Thăm người ốm 
 
Bất kể nhà ai có việc: Từ vui hay buồn, từ ốm đau hay có người khuất núi, từ công to việc lớn, đào giếng , lợp mái nhà tranh hay mua được con bò…chung lại là Hiếu- Hỷ. Thì ở đó lại xuất hiện cận cảnh của thứ Tình không thể mua bán, nó được đẩy lên chuẩn mực lối sống của con người nơi đây.
Diễn ra một đám cưới nơi đây là nét đặc thù của sự cộng sinh làng xóm khó lẫn. Từ khâu chuẩn bị hậu cần,đến trang trí một đám cưới là cả sự giúp sức của nhiều thành phần tuổi tác.Dân gian có câu: Ma chê cưới trách, nhưng nơi đây, không ai trách ai cả.Gia đình có quên thì tấm lòng chân tình hàng xóm vẫn nhớ.
- “Nhà Chú thím có việc, em giúp được gì cho em giúp với”.

 

Đi giúp việc: Dựng nhà

Tinh thần cao cả đó đã sớm hình thành trong nhiều giai đoạn “Tối lửa tắt đèn có nhau”. Nhà được nhiều người đến giúp thì hân hoan - phấn khởi tự hào: Bao nhiêu công việc trong mỗi gia đình của đời người “Tậu trâu - Cưới vợ - Dựng nhà” diễn ra, là bấy nhiêu tình cảm gắn bó.

-  “Đời Chú Thím chỉ đào được cái giếng ăn” Hay: “Ngày mai con đến nhà ăn sáng vô lèn để làm ràn trâu giúp O”.

 Người được đi giúp thì hân hoan như được mặc định. Tự biết công việc và chuẩn bị dụng cụ đi kèm. Mọi việc diễn ra cứ như trong một gia đình vậy. Người Lệ sơn tuy nghèo khó, nhưng việc ăn ở thì khó có chổ trách chê. Bố đi làm giúp về bao giờ cũng có chút quà trao tay. Bất cứ cái gì có thể chia sẻ được, khi chia tay được gói gém với theo “Anh. hay con cầm về cho cháu”. Cứ như vậy, trong ký ức tuổi thơ Lệ sơn dần được hình thành một suy nghĩ ngây thơ thương cảm. Thằng Tũn, con Xíu  mong được Bố Mẹ nó đi làm giúp để nó hay có quà. Xóm trong một thành viên mới sinh, dù con gái làng hay con dâu xa xôi. Điểm chợ Vang là nơi các Bà, các Mẹ hò hẹn gom góp, mớ cá bống ,chục bánh hay bó chè đến chia vui thăm cháu. Ôi cái không khí tình làng nghĩa xóm sao nó lại kỳ diệu đến thế.

 

Đi giúp việc: Mổ lợn

 
Từ khi có cuộc sống mới, cơ chế dịch vụ đã mọc lên để giải quyết cái sự “giúp việc” ấy. Vậy là cái Tiện, lẫn cái thể hiện vô tình giăng một sợi chỉ đỏ, trong ngõ thẳm xa nhất của tâm hồn con người. Dần dần người nhận lẫn người giúp đã nhanh chóng nhận ra vấn đề, trong sự thông cảm và thấu hiểu tế nhị. Âu cũng là một quy luật hiển nhiên của sự đi lên và thúc đẩy người ta phải hiểu những giá trị mới,và ứng phó mới.Trong khi  không muốn, nhưng phải theo.

Có thể hôm nay đây, trong đêm tối xa quê hương nửa nghìn cây số này. Miền quê ấy đã dần thay đổi. Tư duy của không ít người đã “Khôn hơn” trong việc đi giúp. Cũng thông cảm thôi , bởi cuộc sống mới, cần nhiều chi tiêu mới. Liệu Họ có vô tư như những ngày gian khó trước đây. Liệu cái cơ chế thị trường nghiệt ngã len lỏi vào ngõ ngách đời sống “Tiền trao cháo múc” bị phá vỡ, bởi cái miệng của người vợ yêu dấu quê nhà (Làm không đủ nuôi con cứ suốt ngày đi giúp) .Cái thứ tình quê chan chứa có còn đủ sức chống đỡ quy luật khắt khe của cuộc sống…...


 

Đi giúp việc: Lợp mái tranh
 
Và liệu cái sự truyền dạy ngàn đời, bài học đạo đức về tương thân tương ái từ thế hệ Cha, Chú có tác động đến thế hệ sau vỗ ngực: Kiếm được thật nhiều tiền lúc này, mới là con hơn cha và “Mua tiên cũng được”.Cái sự lo lắng mất đi nét đẹp văn hóa này đã hiện hữu và đang chờ chực khi sự đổi thay tràn về….                                                                      
Tác giả bài viết: Lê Hồng Vệ
Từ khóa:

lehongve

Đánh giá bài viết

Ý kiến bạn đọc

Avata
Phiếm đàn - Đăng lúc: 05/11/2012 23:40
Trong bối cảnh xã hội nhiều vấn nạn, đạo đức ngày càn suy thoái và con người ngày càng ít nói đến tình người. LLS.NET cho đăng tải nhiều bài thấm đẫm tình người, tình quê thế này quý hóa biết bao.
Trang tin làng quê đã tạo cho tôi sức mạnh và tin yêu hơn với cuốc sống này. Cảm ơn các bạn đã luôn giữ mạch nguồn thông tin 1 cách liên tục. Hy vọng LLS.NET sẽ mang lại nhiều thứ, ít nhất là đánh thức lương tâm và hướng tư duy đúng đắn đối với mỗi một người.
Avata
Em xóm Hạ - Đăng lúc: 24/10/2012 15:55
Em chừ mới biết tác giả, trượng Vệ còn trẻ mà viết thứ chi củng hay, về quê trượng nhé. em đăng ký vài hôm, kể tiếp cho trượng tha hồ viết. Nhìn trượng trong ảnh đáng iu quá.
Avata
Thượng phủ - Đăng lúc: 24/09/2012 22:54
Nghe tin Duy Hiếu bận nghiên cứu sinh thì ai điều hành trang mạng mà net ri hè, nhiều bài viết rất hay, độc nhất vô nhị, các lời dẫn hay không chê vào đâu được. Mong các bạn tăng cường các bài viết về lịch sử làng và lai lịch những dòng họ. Riêng dòng họ thì viết không thể hêt được vì biết bao đời đã đi qua, mỗi đời đều có người tiếng thơm để lại. Bà con ta nên góp sức và cộng tác để trang tin phong phú lên.Nói chung lá ấn tượng và mong trang báo phát triển liên tục. Cảm ơn !
Avata
Lê Hồng Vệ - Đăng lúc: 21/09/2012 19:29
Làng Bạn Cao Lao kính. HV chân thành cám ơn nhiều những thịnh tình của "Làng bạn". Nói về tửu sắc HV không bao giờ từ chối cả. Chỉ có mỗi Lương Duy Hiếu là từ chối thôi, vì đang bận hoàn thiện vụ nghiên cứu sinh của Anh ấy. Thấy mặt các Anh là quý hóa bên NET rồi, không để các Anh đụng tay những việc nặng nhọc đâu, các Anh chỉ ngồi ngắm và nâng chén là làng Lệ sơn hạnh phúc lắm. Đến hôm nay trang tin langleson.net càng đi sâu đi sát với quê hương, cũng là cũng nhờ các Anh bên đó giúp đỡ nhiều. Hi vọng những người "Ô sin "thời tiền @ gặp nhau ở đâu đó bữa cho ra trò, nhất định là như vậy. Lần nữa cám ơn các Anh nhiều
Avata
Làng bạn Cao Lao - Đăng lúc: 20/09/2012 17:26
Giúp việc đã ăn sâu vào tâm trí của LHV, nét đẹp không phải ai cũng có. Cho dù đi đâu về đâu anh cũng hăng say giúp việc. Làng Cao Lao Hạ được anh giúp việc nhiều lắm. Anh bảo anh không phải Oshin nên mấy lần mời anh uống bia mà anh từ chối.
Lưu Đức Hải và mấy anh đầu cầu Nhật lễ, đầu cầu Nhật Tân muốn sang giúp việc cho anh cùng Anh Hiếu trên Leson.net lắm anh có đồng ý không? Gần đây xem nhiều bài viết của LHV tôi thấy có món đặc sản gì ngon trên đầu nguồn là anh về xơi hết. Anh bảo anh khun lắm.
1, 2  Trang sau

Mã an toàn:   Mã chống spamThay mới     



 
  • Lời giới thiệu công trình Địa chí Làng Lệ Sơn  -   Gửi bởi: Lê Trọng Đại
    Trả lời ý kiến đề xuất của bạn Lê Quang Đạt. Việc in sách đủ để phát cho mỗi gia đình người Lệ Sơn 1 quyển là không dễ vì giá thành sách chỉ tính riêng giấy mực thủ tục giấy phép xuất bản xuất bản mỗi cuốn đã 160.000 đồng, để in đủ thì phải 4000 quyển như vậy riêng tiền...
  • Nghề hay: Trồng cỏ nuôi bò một hướng đi tích cực chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp nông thôn  -   Gửi bởi: Phạm Thị Thuỳ
    Đọc được bài hay quá. Một số kiến thức rất bổ ích. Tuy nhiên, tôi có việc rất mong được anh hỗ trợ: Anh có định mức nào, hay kinh nghiệm về chi phí sản xuất 1 ha trồng cỏ không anh (giống, phân bón, nhận công, tưới tiêu...). Anh có có thể cho tôi xin được không. Hiện...
  • Lệ Sơn - Làng theo đạo học  -   Gửi bởi: Lương Xuân Trường
    Mình tình cờ đọc lại bài viết của mình ở đây. (bài vết cũng tám năm trước rồi) đọc bình luận của bạn Lâm Phương, chuyện bạn đánh giá thế nào là quyền của bạn. Chỉ có điều một thông tin bạn đưa ra không chính xác: Mình (Lương Xuân Trường) và bạn dồng nghiệp Phan Phương...
  • Thêm một tư liệu Hán nôm về địa danh Lệ Sơn  -   Gửi bởi: Lê Trọng Đại
    Cháu xem lại thông tin đoạn nói về chiến tranh Trịnh - Nguyễn 1774 - 1776 là chưa chính xác dễ gây nhầm lẫn với thông tin Chiến tranh Trịnh - Nguyễn (1627 - 1672) ở thế kỷ XVII. Thời gian được nói đến trong bài viết là sau khi tướng họ Trịnh - Hoàng Ngũ Phúcvượt sông...
  • Bài thơ cuối cùng của nhà giáo Lê Ngọc Mân  -   Gửi bởi: Lê Quang Đạt, số phone: 0913963799
    Hồi trước đi học chung cấp 3 ở huyện Quảng Trạch cùng bạn Hạnh, bạn Hào ở Ba Đồn. Hay xuống thăm thầy Mân chuyện trò ngâm thơ
  • Chặt củi lèn, một kỷ niệm khó quên  -   Gửi bởi: Lê Quang Đạt
    Nhớ lại hồi xưa đi chăn bò cùng các bạn ở Hung Tắt, Hung Cày. Nay đâu còn cảnh đó nữa?
  • Một gia đình cần sự giúp đỡ  -   Gửi bởi: Nguyen Van Thanh
    Rất buồn vì Thay mặt Hội đồng hương Văn hoá tại Nha Trang trích gửi tiền ủng hộ mà không có danh sách...Việc đã qua...Thôi nhé!
  • Gửi con gái Mẹ  -   Gửi bởi: Hung Lan
    Mệ Phương còn khỏe không chi Hồng ?
    Bài thơ hay đáo để, đọc mà nước mắt chảy dài.
  • Lê Đình Khôi; Quê hương là nơi con nước "chở che con đi..."  -   Gửi bởi: Lê Trọng Đại
    Bài viết rất là một lời tri ân với cụ Lê Đình Khôi người đã có những hành động đẹp đóng góp cho cộng đồng cư dân Lệ Sơn ở Hà nội và quê hương và cũng phần nào nói lên được cái tâm của một người con Lệ Sơn đáng kính đối với quê hương. Cảm ơn chú Vệ và Ban biên tập báo...

Thống kê

  • Đang truy cập: 11
  • Hôm nay: 986
  • Tháng hiện tại: 51148
  • Tổng lượt truy cập: 8006431

Liên kết làng quê Quảng Bình

Lệ Sơn 2 - www.langleson.com
Làng Cao Lao - www.caolaoha.com
Làng La Hà - www.langlaha.com
Quảng Bình Trẻ - www.quangbinhtre.com
Nhịp Cầu - www.nhipcau.de

Báo Quảng Bình - www.baoquangbinh.vn
Hân hạnh chào đón các bạn đến với trang tin www.langleson.net
Bản quyền thuộc về Làng Lệ Sơn. Trang thông tin này là tài sản của toàn thể con em làng Lệ Sơn, huyện Tuyên Hoá, tỉnh Quảng Bình
Trang thông tin điện tử Làng Lệ Sơn hoạt động theo quy định của luật pháp Vịệt Nam dưới sự điều hành chung của Hội đồng tư vấn chuyên môn và kỹ thuật.
Trụ sở: Đặt tại trung tâm lưu trữ truyền số liệu VDC1 - Hà Nội - Việt Nam
Trang thông tin là tài sản chung của toàn thể con em làng Lệ Sơn, xã Văn Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình
Email gửi bài viết
baiviet@langleson.net