Làng cổ Lệ Sơn

Giới thiệu làng cổ Lệ Sơn
Làng cổ Lệ Sơn thuộc xã Văn Hoá, huyện Tuyên Hoá, tỉnh Quảng Bình. Làng được thành lập từ năm 1471, diện tích khoảng 770ha. Hơn 500 năm qua, Lệ Sơn đã nổi tiếng khắp Quảng Bình với nhiều huyền thoại cổ xưa, phong cảnh hữu tình và văn vật. Từng một thời đứng đầu trong bát danh hương của tỉnh Quảng Bình là: Sơn, Hà, Cảnh, Thổ, Văn, Võ, Cổ, Kim.


Cảnh quan

Lệ Sơn có phong cảnh đẹp hơn cả bức tranh thuỷ mạc. Từ phía Tây sang Đông Nam, dòng sông Gianh uốn khúc trông như dải lụa mềm ôm lấy xóm làng. Phía Tây Nam là dãy núi Lệ Sơn trùng điệp với nhiều hang động, trong đó có động Chân Linh là một thắng cảnh có tiếng.

Dãy núi Lệ Sơn cao vời vợi có 99 đỉnh núi, nơi đây có nhiều huyền thoại: Ngày xưa, có một đàn chim phượng hoàng 100 con bay đi tìm đất lập kinh đô đã về đậu trên 99 đỉnh núi Lệ Sơn. Vì thiếu chỗ đậu cho một con nên đàn phượng hoàng đã bay đi, Lệ Sơn đã không trở thành kinh đô...

Một trong những huyền thoại được nhắc nhiều nữa là một tiên nữ giáng trần mà ngày nay điện thờ trên động Chân Linh vẫn còn vết tích. Chuyện kể rằng, thuở ấy, một tiên nữ xuống trần, mê cảnh đẹp ở đây, liền về thiên đình tâu với Ngọc Hoàng, Lệ Sơn trần gian ấy có 3.000 cảnh đẹp. Ngọc Hoàng liền cho tiên nữ ấy xuống trần gian làm chủ động Chân Linh, thay quyền phong vũ cứu dân. Đến đời Gia Long, vua đã phong cho tiên nữ này là "Tuyên triết thế nhân" và ban chức "Phủ đẳng thượng thần", hàng năm phủ Quảng Trạch có tế lễ.

Thiên nhiên đã ưu ái cho Lệ Sơn địa hình, địa thế, sông núi, làng mạc kỳ vĩ. Do vậy, có chuyện kể, ngày xưa, có một thầy địa lý đi qua vùng Lệ Sơn, khi quan sát địa thế, sông núi... đã cho rằng đây là vùng đất có long mạch; đầu rồng nằm ở Lệ Sơn, còn đuôi rồng ở La Hà, Quảng Văn.

Lệ Sơn là quê của Hoàng Sâm (1915-1969), thiếu tướng Quân đội nhân dân Việt Nam. Ông tên thật là Trần Văn Kỳ, đội trưởng đầu tiên của đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam; đại đoàn trưởng đại đoàn 304.

Ngày nay, Lệ Sơn - Văn Hoá đã tiếp tục vươn mình trỗi dậy từ những tiềm năng thế mạnh của đất đai và con người nơi đây, thể hiện sự khởi sắc của nông thôn mới. Nhà cửa nhân dân đã có trên 95% ngói hoá và nhà xây, tiện nghi sinh hoạt trong gia đình ngày một khang trang, đời sống tinh thần được nâng lên một bước.

Tác giả bài viết: Lệ Sơn