Sắc phong bổ nhiệm làm quan của Nhân Thần Lệ Sơn

Bài tìm hiểu về những công trạng của quan Lê Duy Di qua sắc phong của tác giả Lê Hồng Vệ
Không còn tư liệu về tiểu sử bản thân, nhưng công trạng của Lê Duy Di ở thôn Hà Thâu xã Văn Hóa, huyện Tuyên hóa, tỉnh Quảng bình trong triều đình phong kiến đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Ông mất vào khoảng đầu năm 1853 và lăng mộ của Ông được xây trong quan ngoài quách, hiện táng tại Lả Lả xứ.

Tài liệu được Hậu duệ của quan Lê Duy Di, do Cựu nhà giáo Lê Phì, người biết nhiều Hán Nôm còn lại của làng cung cấp
.
 
Dẫu biết rằng: Dòng họ Lê ở Lệ Sơn trước đây có nhiều người tham gia Quan trường, được các Triều Vua cân nhắc bổ nhiệm, nhưng phải mãi đến giờ, mới tiếp cận được nội dung của lời Vua dành cho  Quan họ Lê ở Lệ sơn trên văn bản chính quy của Triều đình với những lời đẹp đẽ và tin cậy. Trong vòng 13 năm từ 1840 – 1853. Ông đã được Vua các Triều phê chuẩn bổ nhiệm các chức vụ, qua 9 đạo sắc hiện vẫn còn lưu giữ vô cùng giá trị. Đây là một tài liệu quý giá và bổ ích và cũng niềm tự hào cho gia đình, dòng họ và quê hương
Đây là một trong 9 đạo sắc phong bổ nhiệm chức tước của Quan Lê Duy Di
 


BẢN NỘI DUNG SẮC LẤY RA TỪ BẢN GỐC
 
                         
                     
 
   
     
     
     
     
     
     
     
       
       
       

PHIÊN ÂM

Thừa thiên hưng vận Hoàng Đế chế viết: Trẫm duy lập chính dụng nhân nghi cử khảo công chi điển lượng tài định vị dụng tinh trị sự chi năng tư nhĩ thự hộ khoa Bắc Kỳ Thanh Lại Ty Lang Trung Lê Di văn học túc quán tài khí, khả thủ hữu hiến, hữu vi hữu thủ chánh vệ du nghi viết thanh, viết thận, viết cần Quan châm thị địch cán mẫn tuân thậm để tích minh dương nghi giản tại đình. Tư đặc thụ Trung Thuận Đại Phu Hộ bộ Bắc kỳ Thanh Lại ty Lang trung tứ chi cáo mệnh thượng kỳ vô khoáng quyết ty miễn hàm cần ư xu sự thức khâm thời mệnh vĩnh vô địch ư thừa hưu khâm tai
Tự Đức nguyên niên chính nguyệt sơ thất nhật
 
TẠM DỊCH

Vâng mệnh Trời Hoàng Đế ban chế rằng: Trẫm duy lo chánh sự, dùng người cân nhắc phải tra cứu điển lệ, lượng xét đức tài mà định vị chọn người tiêu biểu để đảm dương chức phận. Nay thấy nhà ngươi là Lê Di chức Hộ bộ Bắc kỳ Thanh Lại ty Lang Trung là người có học vấn, đầy đủ khí chất có thể đảm đương việc chính sự. Quả như lời khen rằng: Rất thanh tao, lại rất thấu đáo tận tụy. Việc quan hết sức mẫn cán, có nhiều công lao xứng đáng được gia phong chức tước trong Triều. Nay đặc ân ban cho chức Trung Thuận Đại Phu Hộ Bộ Bắc Kỳ Thanh Lại ty Lang Trung. Ban chiếu mệnh để được vẻ vang mà gắng gỏi hoàn thành bổn phận lưu danh mãi mãi. Hãy kính theo
Tự Đức năm thứ nhất 1848 ngày mùng 7 tháng giêng
 
Trong vòng 13 năm được bổ nhiệm. Ông đã phụng sự Triều đình tiếp quản nhiều công việc và chức tước khác nhau. Năm Minh Mệnh thứ 21 ( 1840). Vua đặc ân ban chức Văn Lâm Lang Tri huyện; huyện Thanh Trì. Đến năm Thiệu Trị thứ 3 (1843) được ban chức Đại Phu Lại Khoa cấp Sự Trung. Năm Thiệu Trị thứ 4 (1844). Thăng trưởng Quan cấp Sự Trung ở Hộ Khoa, kiêm chức viện trưởng viện Đô Sát. Năm Thiệu Trị thứ 6 (1846) Sắc cho Lê Di giữ chức Hộ Khoa Chưởng Ấn cấp Sự trung. Tự Đức năm thứ nhất ( 1848) đặc ân ban chức Trung Thuận Đại Phu Hộ Bộ Bắc Kỳ Thanh Lại Ty Lang Trung. Tự Đức năm thứ 3 ( 1850). Phong chức Thừa Chánh sứ thuộc Thừa Chánh Sứ ty Quảng Ngãi. Năm Tự Đức thư 6 ( 1853). Ban chức Bố Chánh Sứ Quảng Ngãi đặc gia ân ban chức Gia Nghị Đại Phu Thừa Chánh sứ ty, Chánh sứ các địa phương ở Quảng Ngãi.
Giai đoạn này Ông bị trọng bệnh, để lại bao tiếc thương cho quân Quan Triều đình và gia tộc để Ông về với tiên giới. Tỏ lòng khâm phục và ghi nhớ công lao chấp chính của Ông trong Triều. Ngày 23 tháng 2 năm Tự Đức thứ 6 (1853) tiếp tục phong sắc truy tặng cho Ông, với sự tiếc thương đầy cảm động. Nội dung toàn  sắc như sau:

Phiên âm: Sắc quan tỉnh bố chánh sự Lê Di biện sự cần cán trì tâm thanh bạch, tư bất hạnh bệnh cố thù thuộc. Khả chẩm gia ân chuẩn nhĩ Trung thụ Tuần Phủ dụng thị lễ tuất khâm tai!

Tạm dịch: Sắc cho Quan Lê Di đang giữ chức Bố chánh sự, luôn mẫn cán với chính sự, giữ tấm lòng thanh bạch, nhưng nay bất hạnh bị bệnh mà qua đời. Trẫm vô cùng thương xót mà gia ân truy phong chức Tuần Phủ để tỏ lòng tiếc thương tiếc. Kính cẩn thay.
Tự Đức lục niên thập nhị nguyệt nhị thập tam nhật
Sau khi lục tìm và cùng Cựu giáo chức Lê Phì phân tích nội dung các sắc phong. Hé mở thêm về con trai của Cụ cũng được bổ nhiệm làm quan và được phong sắc. Tra cứu lại sử chánh, việc hai cha con cùng đỗ  đạt và được bổ nhiệm ra làm quan cùng lúc bấy giờ là điều rất hiếm. Đây là niềm tự hào vô cùng cho gia tộc, dòng họ Lê ở Lệ Sơn và cộng đồng Quê hương. Vì chiến tranh và những điều kiện khách quan khác, đền thờ riêng của Hai cha con nay đã không còn.
Chỉ được hương khói cùng bàn thờ Tổ tiên do hậu duệ Lê Phì đảm trách
 

Khi bàn về vấn đề này. Nét mặt đượm buồn của Ông lại lo nghĩ, không biết đến lúc nào mới phục dựng lại được nơi thờ tự trang nghiêm như trước đây đã có. Tôi hứa sẽ lần tìm lại tất cả, để con cháu mai rày phát huy và giữ gìn những gì mà cha ông ta trước đây đã có được. Ông nhìn ra cõi xa xăm với bao suy nghĩ lẫn nỗi niềm xúc động đan xen.

                                                                                   Văn Hóa ngày 27/7/2012

Tác giả bài viết: Lê Hồng Vệ