Hồi ức về thời chăn trâu cắt cỏ

Ai lớn lên thành người mà không đi qua cái nghèo, cái khó của quê hương, trong sự tảo tần của mẹ. Những nồi khoai luộc Hung Tắt, con ốc Bươu rào Nước Mội, con Cua Đồng Đại Đằm, Đình Đá; con Chắt Chắt chợ Vang; những gánh Trầu, Cau oặt lưng mẹ mỗi buổi chợ, khi trời  chưa kịp sáng. Rồi những buổi chăn trâu cắt cỏ, đồng Lả Lả với những bếp củi tre ấm áp, con Cua Đồng thơm phức trên bếp củi mùa đông. Thương lũ bò bẻ trộm Măng “bồi dưỡng”, để đến khi cố Riến, cố Gạch đuổi bắt sợ mẹ biết bị đánh đòn đau, cho lũ bò phi mã thoát thân.
 

Hung Buồng, Đại Đằm, Đình Đá có lẽ là nơi chan chứa những kỷ niệm “Thời chăn trâu cắt cỏ’’ nhất, những buổi trưa nắng chang chang đến sém cả tóc trốn mẹ đi câu cá, bắt chim, những con cá rô to như bàn tay, vàng ươm mà chỉ hầm Mệ Lưu, Mệ Dỏ mới có. Hay những bầy cá Mái, Thát Lát hầm Kình Hiệp, Đường Đứt, hay những quả tắt tròn vo rậy Mệ Lâm sũng Luỵ. Những bầy chim sáo Lèn Choi, Hung Buồng, chim Gáy đồng Rọ kéo theo những buổi trưa không ngủ tìm con Cào Cào, Châu Chấu.

Tôi còn nhớ như in những đêm trăng tròn vành vạnh vượt qua những khóm Tre, cách giữa đồng Rộôc đầy nước, là ở bên ni con gái, ở bên nớ con trai tiếng hò đối đáp sóng sánh cùng ánh trăng khuya thật trong trẻo và bình dị. Rồi những bến đò ngang đầy ắp chở các thế hệ  vượt sông Gianh tìm chữ....
 

Và đến bây giờ biết bao thế hệ con em Bàu Sỏi được chắp cánh bằng truyền thống hiếu học của quê hương, gia đình, thầy cô và cả những kỷ niệm một thời thơ ấu. Người ở lại xây dựng quê hương, người bay đi khắp mọi miền của Tổ quốc hay bên kia bán cầu xa xôi. Những Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sỹ, Kỷ sư, Sĩ quan Quân đội, Nhà giáo... đang ngày đêm cống hiến cho Tổ quốc.